Daily Current Affairs 25-31 May 2025: List of Important Days

CALENDAR

• 25 May 2025
  1. World Thyroid Day
     • દર વર્ષે સમગ્ર વિશ્વમાં 25 મેના રોજ ‘World Thyroid Day‘ ઉજવવામાં આવે છે.
     • આ દિવસની ઉજવણીનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય થાઈરોઈડ રોગ અને તેના ઉપચાર અંગે જાગૃતિ લાવવાનો છે.
     • Thyroid Federation International (TFI) દ્વારા સૌપ્રથમ 2008માં ઉજવવામાં આવ્યું હતું.
     • European Thyroid Association દ્વારા શરૂ કરાયેલ European Thyroid Day સાથે સુસંગત.
• 26 May 2025
  1. National Memorial Day 
     • દર વર્ષે મે મહિનાના છેલ્લા સોમવારના રોજ ‘National Memorial Day‘ ઉજવવામાં આવે છે. આ વર્ષ 2025માં 26 મેના રોજ National Memorial Day ની ઉજવણી કરવામાં આવી હતી.
     • દેશની સેવા કરતી વખતે મૃત્યુ પામેલા યુ.એસ. લશ્કરી કર્મચારીઓને માન આપવા માટે આ દિવસની ઉજવણી કરવામાં આવે છે.
     • American Civil War પછી Memorial Day ની શરૂઆત થઈ હતી. તેને સૌપ્રથમ ‘Decoration Day’ કહેવામાં આવ્યું હતું, કારણ કે લોકો સૈનિકોની કબરને ફૂલોથી શણગારે છે.
     • 1868માં Union Army Leader, John A. Logan, ને સૂચન કર્યું કે 30 મેના રોજ શહીદ સૈનિકોના સન્માન માટે અલગ રાખવામાં આવે.
     • પ્રથમ વિશ્વયુદ્ધ પછી, આ દિવસ બદલીને તમામ યુ.એસ. લશ્કરી સભ્યોનું સન્માન કરવામાં આવ્યું જેઓ ફક્ત Civil War માં જ નહીં, પરંતુ તમામ યુદ્ધોમાં મૃત્યુ પામ્યા હતા. 1971માં તે સત્તાવાર રીતે Federal Holiday બની ગયું અને હવે મે મહિનાના છેલ્લા સોમવારે મનાવવામાં આવે છે.
• 28 May 2025
  1. World Hunger Day
     • દર વર્ષે 28 મેના રોજ ‘World Hunger Day‘ ઉજવવામાં આવે છે.
     • આ એક વૈશ્વિક પહેલ છે જે દર વર્ષે વિશ્વભરમાં ભૂખમરો અને ખાદ્ય અસુરક્ષાના ચાલી રહેલા સંકટ તરફ ધ્યાન દોરવા માટે યોજવામાં આવે છે.
     • સ્થાપના: 2011માં The Hunger Project દ્વારા
     • World Hunger Day 2025 થીમ: “Sowing Resilience”.
  2. World Dugong Day
     • સમગ્ર વિશ્વમાં દર વર્ષે 28 મેના રોજ ‘World Dugong Day‘ ઉજવવામાં આવે છે.
     • Dugongs (Dugong dugon), જેને “સમુદ્ર ગાય (Sea Cows)” પણ કહેવામાં આવે છે, તે દરિયાઈ સસ્તન પ્રાણીઓ છે જે દરિયાઈ ઘાસના પટ પર ચરતા હોય છે, જેના કારણે તેમને “સમુદ્રના ખેડૂતો (Farmers of the Sea)” ઉપનામ મળેલ છે.
     • તેઓ ભારતીય પાણીમાં જોવા મળતા એકમાત્ર શાકાહારી દરિયાઈ સસ્તન પ્રાણીઓ છે.
  3. World Menstrual Hygiene Day
     • દર વર્ષે 28 મેના રોજ ‘World Menstrual Hygiene Day’ ઉજવવામાં આવે છે.
     • આ દિવસ સમગ્ર વિશ્વમાં સામાજિક કલંકને દુર કરવા અને માસિક સ્ત્રાવની સ્વચ્છતા જાળવવા અંગે જાગૃતિ લાવવા માટે ઉજવવામાં આવે છે.
     • Menstrual Hygiene Day અભિયાન બર્લિન સ્થિત NGO ‘WASH United’ દ્વારા 2013માં કરવામાં આવી હતી.
     • World Menstrual Hygiene Day 2025 થીમ: “Together for a #PeriodFriendlyWorld”.
• 29 May 2025
  1. International Day of United Nations Peacekeepers
     • સંયુક્ત રાષ્ટ્ર દ્વારા દર વર્ષે 29 મેના ‘International Day of United Nations Peacekeepers‘ ઉજવવામાં આવે છે.
     • સમગ્ર વિશ્વમાં શાંતિની સ્થાપના માટે શહીદ થયેલા સૈનિકોની યાદમાં સંયુક્ત રાષ્ટ્ર દ્વારા આ દિવસની ઉજવણી કરવામાં આવે છે.
     • સ્થાપના: 2002માં UN General Assembly દ્વારા
     • સંયુક્ત રાષ્ટ્ર દ્વારા પ્રથમ શાંતિ મિશનની રચના 29 મે, 1948ના રોજ કરવામાં આવી હતી.
     • International Day of United Nations Peacekeepers 2025 થીમ: “The Future of Peacekeeping”.
  2. World Digestive Health Day
     • દર વર્ષે 29 મેના ‘World Digestive Health Day‘ ઉજવવામાં આવે છે.
     • 2004માં ‘World Gastroenterology Organisation’ની રચનાની 45મી વર્ષગાંઠ નિમિત્તે શરૂ કરવામાં આવ્યો હતો.
     • World Digestive Health Day 2025 થીમ: “Your Digestive Health: Nourish to Flourish”.
  3. International Everest Day
     • દર વર્ષે 29 મેના રોજ International Everest Day ઉજવવામાં આવે છે.
     • 1953માં ન્યુઝીલેન્ડના Sir Edmund Hillary અને નેપાળના Tenzing Norgay Sherpa દ્વારા માઉન્ટ એવરેસ્ટ પર પ્રથમ વખત સફળ ચઢાણ કરવામાં આવ્યું હતું.
• 30 May 2025
  1. International Day Of Potato
     • દર વર્ષે 30 મેના રોજ ‘International Day Of Potato‘ની ઉજવણી કરવામાં આવે છે.
     • United Nations General Assembly (UNGA) દ્વારા 8 ડિસેમ્બર, 2023ના રોજ અપનાવેલ Resolution A/RES/78/123 હેઠળ દર વર્ષે 30 મેને International Day Of Potato તરીકે સત્તાવાર રીતે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યું હતું.
     • સૌપ્રથમ ઉજવણી: 30 મે, 2024
     • International Day Of Potato 2025 થીમ: “Shaping history, feeding the future.” 
  2. Hindi Journalism Day
     • ભારત દ્વારા હિન્દી ભાષામાં પત્રકારત્વની શરૂઆતના સન્માનમાં 30 મેના રોજ Hindi Journalism Day ઉજવવામાં આવે છે.
     • આ દિવસ 1826માં કોલકાતામાં પંડિત જુગલ કિશોર શુક્લા દ્વારા પ્રથમ હિન્દી અખબાર ‘Udant Martand’ના પ્રકાશનને ચિહ્નિત કરે છે.
     • જનમત અને લોકશાહીને આકાર આપવામાં હિન્દી મીડિયાની ભૂમિકાને માન્યતા આપવા માટે દર વર્ષે 30 મેના રોજ Hindi Journalism Day ઉજવવામાં આવે છે. તે દેશભરની મીડિયા સંસ્થાઓ, પ્રેસ ક્લબ અને યુનિવર્સિટીઓમાં ઉજવવામાં આવે છે.
• 31 May 2025
  • World No Tobacco Day (Anti-Tobacco Day)
    • સમગ્ર વિશ્વમાં 31 મેના રોજ World No Tobacco Day (Anti-Tobacco Day) ઉજવવામાં આવે છે.
    • હેતુ: તમાકુના ઉપયોગની નકારાત્મક સ્વાસ્થ્ય અસરો અંગે જાગૃતિ ફેલાવવાનો
    • WHOના સભ્ય દેશો દ્વારા 1987માં World No Tobacco Day (Anti-Tobacco Day)ની રચના કરવામાં આવી હતી.
    • World No Tobacco Day 2025 થીમ: “Unmasking the Appeal: Exposing Industry Tactics on Tobacco and Nicotine Products”.

Daily Current Affairs 25-31 May 2025

# Italian Open 2025

SPORTS

તાજેતરમાં 6-18 મે, 2025 દરમિયાન ‘Italian Open’નું આયોજન થયું હતું. Italian Open 2025 આ ટૂર્નામેન્ટની 82મી આવૃત્તિ છે.

Winners of Italian Open Tennis 2025

# પાકિસ્તાન અને ચીન CPEC ને અફઘાનિસ્તાન સુધી લંબાવવા સંમત થયા

INTERNATIONAL RELATIONS

તાજેતરમાં બેઈજિંગમાં યોજાયેલી બેઠકમાં ચીન, પાકિસ્તાન અને અફઘાનિસ્તાનના વિદેશમંત્રીઓએ ‘China-Pakistan Economic Corridor (CPEC)’ને અફઘાનિસ્તાન સુધી લંબાવવા સંમતિ આપી છે.

• China-Pakistan Economic Corridor (CPEC) 2015માં ચીનના ‘Belt and Road Initiative (BRI)’ના મુખ્ય પ્રોજેક્ટ તરીકે શરૂ કરવામાં આવ્યો હતો.
• BRI એ 2013માં ચીન દ્વારા Southeast Asia, Central Asia, Gulf region, Africa, and Europe ને જમીન અને દરિયાઈ માર્ગોના નેટવર્ક સાથે જોડવા માટે શરૂ કરાયેલ બહુ-અબજ ડોલર (Multi-Billion-Dollar)ની પહેલ છે.

CPEC વિશે

• તે ચીનના દૂર પશ્ચિમ શિનજિયાંગ (Xinjiang) પ્રાંતને પાકિસ્તાનના ગ્વાદર બંદર સાથે જોડતો લગભગ 3000 કિમીનો કોરિડોર છે.
• CPEC એ સ્થાન પર સ્થિત છે, જ્યાં Silk Road Economic Belt અને 21st Century Maritime Silk Road મળે છે.

India’s Concerns on CPEC

• Territorial Sovereignty and integrity: CPEC Pakistan-occupied Kashmir (PoK)માંથી પસાર થાય છે, જે જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં ભારતના પ્રદેશ પર અતિક્રમણ કરે છે.
• Geostrategic: ચીન દ્વારા ગ્વાદર બંદરનો વિકાસ, તેની ‘String of Pearls’ વ્યૂહરચના સાથે, અરબી સમુદ્રમાં ભારતની દરિયાઈ સુરક્ષા અને વેપાર માટે જોખમી છે.
• Geopolitical: ચીન-પાકિસ્તાન-અફઘાનિસ્તાન ત્રિપક્ષીય સંબંધોને મજબૂત બનાવવાથી દક્ષિણ એશિયામાં ભૂ-રાજકીય ખતરો અને સુરક્ષા પડકારો ઉભા થાય છે.

Steps taken by India to counter CPEC

• Chabahar Port (Iran): ભારત અને ઈરાને Chabahar Port સંચાલન માટે કરાર પર હસ્તાક્ષર કર્યા છે.
• International North-South Transport Corridor (INSTC): પાકિસ્તાનને બાયપાસ કરીને ભારતને મધ્ય એશિયા અને યુરેશિયા સાથે જોડે છે.
• India-Middle East-Europe Economic Corridor (IMEC): કનેક્ટિવિટી વધારવા અને પ્રાદેશિક સપ્લાય ચેઈનને સુરક્ષિત કરવા જેના પરિણામે એશિયા, યુરોપ અને મધ્ય પૂર્વનું પરિવર્તનશીલ એકીકરણ થાય છે.

# Asian Productivity Organisation (APO)

ભારતે ઔપચારિક રીતે Asian Productivity Organization (APO)ના 2025-26 કાર્યકાળ માટે અધ્યક્ષપદ સાંભળ્યું છે, જે સંસ્થાના Governing Body Meeting ના 67મા સત્ર દરમિયાન યોજાયું હતું.

Asian Productivity Organisation વિશે

• તે એક પ્રાદેશિક આંતર-સરકારી સંસ્થા છે, જેની સ્થાપના 1961માં પરસ્પર સહયોગ દ્વારા એશિયા-પેસિફિક ક્ષેત્રમાં ઉત્પાદકતા વધારવા માટે કરવામાં આવી હતી.
• APO નીતિ સલાહકાર સેવાઓ, થિંક ટેન્ક તરીકે કાર્ય કરીને અને ઉદ્યોગ, કૃષિ, સેવા અને જાહેર ક્ષેત્રોમાં સ્માર્ટ પહેલ હાથ ધરીને પ્રદેશના ટકાઉ સામાજિક-આર્થિક વિકાસમાં ફાળો આપે છે.
• APO સભ્ય અર્થતંત્રોને ઉત્પાદકતા વધારવા માટે રાષ્ટ્રીય વ્યૂહરચનાઓ ઘડવામાં અને સંશોધન અને સભ્યોમાં શ્રેષ્ઠતા કેન્દ્રો સહિત સંસ્થાકીય ક્ષમતા-નિર્માણ પ્રયાસોની શ્રેણી દ્વારા મદદ કરીને પ્રદેશના ભવિષ્યને આકાર આપી રહ્યું છે.
• તે Nonpolitical, Nonprofit, અને Nondiscriminatory છે.
• APO સભ્યપદ એશિયા અને પેસિફિકના એવા દેશો માટે ખુલ્લું છે જે એશિયા અને પેસિફિક માટે United Nations Economic and Social Commission for Asia and the Pacific (UN ESCAP)ના સભ્ય છે.
• વર્તમાન સભ્યપદ 21 અર્થતંત્રો ધરાવે છે, જેમાં Bangladesh, Cambodia, Republic of China, Fiji, Hong Kong, India, Indonesia, Islamic Republic of Iran, Japan, Republic of Korea, Lao PDR, Malaysia, Mongolia, Nepal, Pakistan, Philippines, Singapore, Sri Lanka, Thailand, Türkiye, અને Vietnam નો સમાવેશ થાય છે. ભારત APOનો સ્થાપક સભ્ય છે.
• આ દેશો/અર્થતંત્રો જ્ઞાન, માહિતી અને અનુભવનું આદાનપ્રદાન કરીને પરસ્પર સહયોગની ભાવનામાં તેમના ઉત્પાદકતા અભિયાનમાં એકબીજાને ટેકો આપે છે અને નિયુક્ત National Productivity Organizations (NPOs) દ્વારા APO સાથે સંકલન કરે છે.
• મુખ્ય મથક: ટોક્યો, જાપાન.
• Organisational Structure
  • APO ગવર્નિંગ બોડી, NPOs અને સચિવાલયથી બનેલું છે, જેનું નેતૃત્વ સેક્રેટરી-જનરલ કરે છે.
  • ગવર્નિંગ બોડી એ APO ની સર્વોચ્ચ નિર્ણય લેવાની સત્તા છે અને સંસ્થાની વ્યૂહાત્મક દિશા નક્કી કરવા, મુખ્ય દરખાસ્તોને મંજૂરી આપવા અને સચિવાલયની કામગીરીની સમીક્ષા કરવા માટે વાર્ષિક ધોરણે મળે છે.

# President Refers Questions to SC Under Article 143

POLITY

• તાજેતરમાં રાષ્ટ્રપતિ દ્રૌપદી મુર્મુએ બંધારણના અનુચ્છેદ 143 હેઠળ સુપ્રીમ કોર્ટને 14 પ્રશ્નો મોકલ્યા હતા.
• તામિલનાડુના રાજ્યપાલના કેસની સુનાવણી કરતી વખતે સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું હતું કે રાજ્યપાલ બિલોને અનિશ્ચિત સમય માટે રોકી શકતા નથી.
• રાષ્ટ્રપતિ દ્રૌપદી મુર્મુએ સુપ્રીમ કોર્ટના આ આદેશ અંગે સુપ્રીમ કોર્ટને 14 પ્રશ્નો પૂછ્યા છે. આ પ્રશ્નો રાજ્યપાલ અને રાષ્ટ્રપતિની સત્તાઓ સંબંધિત છે.
• તેમણે પૂછેલા પ્રશ્નો બંધારણના અનુચ્છેદ 200, 201, 361, 143, 142, 145 (3) અને 131 સાથે સંબંધિત છે.

14 Questions President Murmu Has Asked Supreme Court

1. What are the constitutional options before a Governor when a Bill is presented to him under Article 200 of the COI? 
2. Is the Governor bound by the aid & advice tendered by the Council of Ministers while exercising all the options available with him when a Bill is presented before him under Article 200 of the COI? 
3. Is the exercise of constitutional discretion by the Governor under Article 200 of the COI justiciable? 
4. Is Article 361 of the COI an absolute bar to the judicial review in relation to the actions of a Governor under Article 200 of the COI? 
5. In the absence of a constitutionally prescribed time limit, and the manner of exercise of powers by the Governor, can timelines be imposed and the manner of exercise be prescribed through judicial orders for the exercise of all powers under Article 200 of the COI by the Governor? 
6. Is the exercise of constitutional discretion by the President under Article 201 of the COI justiciable? 
7. In the absence of a constitutionally prescribed timeline and the manner of exercise of powers by the President, can timelines be imposed and the manner of exercise be prescribed through judicial orders for the exercise of discretion by the President under Article 201 of the COI? 
8. In light of the constitutional scheme governing the powers of the President, is the President required to seek advice of the Supreme Court by way of a reference under Article 143 of the COI and take the opinion of the Supreme Court when the Governor reserves a Bill for the President’s assent or otherwise? 
9. Are the decisions of the Governor and the President under Article 200 and Article 201 of the COI, respectively, justiciable at a stage anterior into the law coming into force? Is it permissible for the Courts to undertake judicial adjudication over the contents of a Bill, in any manner, before it becomes law? 
10. Can the exercise of constitutional powers and the orders of/by the President / Governor be substituted in any manner under Article 142 of the COI? 
11. Is a law made by the State legislature a law in force without the assent of the Governor granted under Article 200 of the COI? 
12. In view of the proviso to Article 145(3) of the COI, is it not mandatory for any bench of this Hon’ble Court to first decide as to whether the question involved in the proceedings before it is of such a nature which involves substantial questions of law as to the interpretation of constitution and to refer it to a bench of minimum five Judges? 
13. Do the powers of the Supreme Court under Article 142 of the COI limited to matters of procedural law or Article 142 of the COI extends to issuing directions /passing orders which are contrary to or inconsistent with existing substantive or procedural provisions of the Constitution or law in force? 
14. Does the Constitution bar any other jurisdiction of the Supreme Court to resolve disputes between the Union Government and the State Governments except by way of a suit under Article 131 of the COI? 

# Tianwen-2 Mission

SCIENCE & TECHNOLOGY

ચીન પૃથ્વીની નજીક આવેલા એક એસ્ટરોઈડનું સર્વેક્ષણ અને નમૂના લેવા માટેનું તેમનું પ્રથમ મિશન ‘Tianwen-2 Mission’ શરૂ કરવા તૈયાર છે.

Tianwen-2 Mission વિશે

• Launch Vehicle: Long March 3B rocket.
• Launch Site: Xichang Satellite Launch Centre, Sichuan Province, China.
• Agency: China National Space Administration (CNSA).
• Objective: Kamo’oalewa Asteroid નું સર્વેક્ષણ અને નમૂના લો, પછી ધૂમકેતુ 311P/PANSTARRS નો અભ્યાસ કરવા માટે Asteroid Belt ની મુસાફરી કરો.

Asteroid Kamo‘oalewa શું છે?

• Kamo‘oalewa એ પૃથ્વીની નજીકનો એક એસ્ટરોઈડ છે, જે 2016 માં હવાઈના હેલેકાલા (Haleakala, Hawaii) પર Pan-STARRS 1 ટેલિસ્કોપ દ્વારા શોધાયો હતો.
• તે પૃથ્વીના અર્ધ-ઉપગ્રહો (Quasi-Satellites) નામના એક દુર્લભ વર્ગનો છે, જે સૂર્યની પરિક્રમા કરે છે, પરંતુ તેમની નજીક હોવાને કારણે ગુરુત્વાકર્ષણની દ્રષ્ટિએ પૃથ્વીથી પ્રભાવિત રહે છે.
• તે ખૂબ જ લંબગોળ સૌર ભ્રમણકક્ષા (Elliptical Solar Orbit)ને અનુસરે છે અને પૃથ્વીની આગળ અને પાછળ ફરતી વચ્ચે ફેરબદલ કરે છે, જે પૃથ્વીની પરિક્રમા કરવાનો ભ્રમ આપે છે.
• Kamo‘oalewa તેની વર્તમાન ભ્રમણકક્ષામાં લગભગ 100 વર્ષથી છે, અને તે બીજા 300 વર્ષ સુધી રહેવાની અપેક્ષા છે, જોકે અર્ધ-ઉપગ્રહ ભ્રમણકક્ષા લાંબા સમય સુધી સ્વાભાવિક રીતે અસ્થિર છે.

Tianwen-2’s Sampling Strategy

• Tianwen-2 નમૂનાઓ એકત્રિત કરવા માટે “Touch-and-Go” તકનીકનો ઉપયોગ કરશે. આ પદ્ધતિનો ઉપયોગ નાસાના OSIRIS-Rex અને જાપાનના Hayabusa2 મિશન દ્વારા પણ થાય છે.
• આ પદ્ધતિમાં, અવકાશયાન ટૂંક સમયમાં એસ્ટરોઇડની સપાટી પર ફરે છે, જ્યાં રોબોટિક આર્મ કણોને દૂર કરવા માટે અસ્ત્ર અથવા ગેસ વિસ્ફોટ છોડે છે, જે ચેમ્બરમાં કેદ થાય છે.
• Backup “Anchor-and-Attach” પધ્ધતિનો ઉપયોગ કરી શકાય છે, where four robotic arms drill into the surface to retrieve subsurface material.

Tianwen Series વિશે

• Tianwen Series (meaning “Heavenly Questions”, inspired by the classical Chinese poem by Qu Yuan) ઊંડા અવકાશ સંશોધન (Deep Space Exploration)માં ચીનની વધતી જતી મહત્વાકાંક્ષાઓનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે.
• Tianwen-1, જે 2020માં લોન્ચ કરવામાં આવ્યું હતું, તે ચીનનું પ્રથમ સફળ મંગળ મિશન બન્યું, જેણે મંગળની સપાટી પર ઓર્બિટર, લેન્ડર અને રોવર પહોંચાડ્યું. રોવરે 2022માં કામગીરી બંધ કરી દીધી.
• Tianwen-3, જે 2028 સુધીમાં અપેક્ષિત છે, તેનો હેતુ મંગળ પરથી નમૂનાઓ મેળવવાનો છે, જે ચીનને Interplanetary Sample Return Missions નું આયોજન કરતા થોડા દેશોમાં સ્થાન આપે છે.

# Bharat Forecast System

ENVIRONMENT

India Meteorological Department (IMD) સ્વદેશી રીતે વિકસિત Bharat Forecast System (BFS) અપનાવવા માટે તૈયાર છે, જે ભારતનું પ્રથમ ઉચ્ચ-રિઝોલ્યુશન હવામાન મોડેલ છે જે 6 કિમી x 6 કિમી અવકાશી રીઝોલ્યુશન પર આગાહી કરવા સક્ષમ છે.

• Bharat Forecast System (BFS) પુણે સ્થિત Indian Institute of Tropical Meteorology (IITM) દ્વારા વિકસાવવામાં આવી છે અને IMD દ્વારા તેને કાર્યરત કરવામાં આવશે.
• BFS IMD ના હાલના 12 કિમી x 12 કિમીના રિઝોલ્યુશનમાં નોંધપાત્ર સુધારો કરે છે, જે વાદળ ફાટવા અને અચાનક પૂર જેવી સ્થાનિક આત્યંતિક હવામાન ઘટનાઓને વધુ સચોટ રીતે શોધવાની મંજૂરી આપે છે.
• વિશ્લેષણના 144 ચોરસ કિમી એકમની વર્તમાન મર્યાદા ઘટાડીને 36 ચોરસ કિમી કરવામાં આવશે, જે વધુ સારી સૂક્ષ્મ-સ્તરીય હવામાન આગાહીઓને સક્ષમ બનાવશે.
• BFS Model ચક્રવાત, ભારે વરસાદ અને ચોમાસાની પરિવર્તનશીલતા માટે આગાહીની ચોકસાઈમાં વધારો કરશે તેવી અપેક્ષા છે, ખાસ કરીને જિલ્લા અને ઉપ-જિલ્લા સ્તરે.
• BFS નું 2022થી પ્રાયોગિક મોડમાં પરીક્ષણ કરવામાં આવ્યું છે અને હવે ઉચ્ચ-પ્રદર્શન કમ્પ્યુટિંગ સપોર્ટ સાથે રાષ્ટ્રવ્યાપી ઓપરેશનલ ઉપયોગ માટે તેને સ્કેલ કરવામાં આવી રહ્યું છે.
• હાલમાં, IMD ચોમાસા મિશન હેઠળ વિકસિત અને ભારતીય ચોમાસાની આગાહી માટે યુએસ-આધારિત મોડેલમાંથી અનુકૂલિત Coupled Forecasting System (CFS) નો ઉપયોગ કરે છે.
  • તે Hours to sSeasonal Scales સુધીની આગાહીઓ માટે Global Forecasting System (GFS) પણ ચલાવે છે, જે એક Coupled Ocean-Atmosphere Model છે.

# PM Inaugurates Dahod Locomotive Plant

NATIONAL NEWS

• તાજેતરમાં નરેન્દ્રભાઈ મોદીએ દાહોદમાં ભારતીય રેલવેના લોકોમોટિવ ઉત્પાદન પ્લાન્ટનું ઉદઘાટન કર્યું હતું.
• આ પ્લાન્ટ સ્થાનિક હેતુઓ અને નિકાસ માટે 9000 HP ઈલેક્ટ્રિક એન્જિનનું ઉત્પાદન કરશે.
• મેક ઈન ઈન્ડિયા અભિગમ હેઠળ 20,000 કરોડના ખર્ચે આ રેલવે પ્રોડક્શન યુનિટ તૈયાર થયું છે. આ યુનિટમાં આગામી 10 વર્ષમાં 1200 જેટલા એન્જિન તૈયાર કરવાનું લક્ષ્ય નક્કી કરાયું છે, જેથી 10 હજાર લોકો માટે રોજગારીનું માધ્યમ પણ બનશે અને સ્થાનિક અર્થતંત્રને વેગ આપશે.
• આ ઉપરાંત વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ દાહોદની ઈલેક્ટ્રિક લોકોમોટિવ ફેક્ટરીમાંથી નિર્મિત આધુનિક ટેકનોલોજીથી સજ્જ સંપૂર્ણ સ્વદેશી 9000 હૉર્સપાવરનું ઈલેક્ટ્રિક લોકોમોટિવ એન્જિન ડી-9ને લીલી ઝંડી આપીને દેશને સમર્પિત કર્યું હતું.
• આ ઈલેક્ટ્રિક લોકોમોટિવ એન્જિનના કામનો પ્રારંભ 2022માં થયો અને અહીં આધુનિક રેલવેનું નિર્માણ કાર્ય શરૂ છે જેને ડી-9 નામ આપવામાં આવ્યું છે.
• આ એન્જિન સંપૂર્ણપણે ડિજિટલ, અવાજમુક્ત, પાઈલટ માટે AC કેબિન અને ટોઈલેટની સુવિધા સાથે બનાવવામાં આવ્યા છે. તેમાંથી વીજળી પણ ઉત્પન્ન કરી શકાશે.
• આ એન્જિનની ખાસિયત છે કે તે 46000 ટનના કાર્ગો વહન કરવાની ક્ષમતા ધરાવે છે.

# International Police Organisation (Interpol)

SECURITY

International Criminal Police Organization (INTERPOL), જેને સામાન્ય રીતે ‘Interpol’ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે, તે એક આંતરરાષ્ટ્રીય સંસ્થા છે, જે સરહદ પારના આતંકવાદ, ટ્રાફિકિંગ અને અન્ય ગુનાઓ સામે આંતરરાષ્ટ્રીય પોલીસ સહયોગને સરળ બનાવે છે.

Interpol વિશે

• તે વિશ્વનું સૌથી મોટું આંતરરાષ્ટ્રીય પોલીસ સંગઠન છે, જે 195 સભ્ય દેશોનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે.
• તેનું મુખ્ય મથક ફ્રાન્સના લિયોનમાં છે.
• Official Languages: Arabic, English, French, and Spanish
• તે સંયુક્ત રાષ્ટ્ર પ્રણાલીનો એકમ કે ભાગ નથી. તે એક સ્વતંત્ર આંતરરાષ્ટ્રીય સંગઠન છે.
• International Investigation નો સામનો કરી રહેલા ઘણા દેશો માટે તે ઘણીવાર સંપર્કનો પ્રથમ બિંદુ હોય છે. તે ગુનાઓની સક્રિય રીતે તપાસ કરતું નથી.
• Governance
  • દરેક સભ્ય દેશમાંથી એક પ્રતિનિધિ ધરાવતી જનરલ એસેમ્બલી, ઈન્ટરપોલની સર્વોચ્ચ નિર્ણય લેતી સંસ્થા છે.
  • ઈન્ટરપોલની દૈનિક કામગીરીનું સંચાલન General Secretariat દ્વારા સેક્રેટરી જનરલના નિર્દેશન હેઠળ કરવામાં આવે છે, જેમની નિમણૂક જનરલ એસેમ્બલી દ્વારા પાંચ વર્ષના કાર્યકાળ માટે કરવામાં આવે છે.
  • ૧૩ સભ્યોની એક એક્ઝિક્યુટિવ કમિટી, જેમાંથી દરેક વિશ્વના અલગ અલગ ક્ષેત્રનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે, તેની નિમણૂક જનરલ એસેમ્બલી દ્વારા તેની વાર્ષિક બેઠકમાં કરવામાં આવે છે.
  • એક્ઝિક્યુટિવ કમિટી જનરલ એસેમ્બલી દ્વારા લેવામાં આવેલા નિર્ણયોના અમલીકરણની દેખરેખ રાખે છે અને સેક્રેટરી જનરલના કાર્યનું નિરીક્ષણ કરે છે.

National Central Bureau (NCB)

• દરેક સભ્ય દેશમાં તેની પાસે એક NCB છે, જે જનરલ સેક્રેટરીએટ અને વિશ્વભરના અન્ય NCB બંને માટે સંપર્કનું કેન્દ્રિય બિંદુ (central point of contact) છે.
• દરેક NCB તે દેશના પોલીસ અધિકારીઓ દ્વારા ચલાવવામાં આવે છે. Usually sits in the government ministry responsible for policing. (ભારતમાં કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રાલય)
• Central Bureau of Investigation (CBI) ભારતમાં ઈન્ટરપોલને દેશના NCB તરીકે રજૂ કરે છે.

Types of Notices Issued by Interpol

• તે 8 પ્રકારની નોટિસો જારી કરે છે (જેમાંથી 7 Colour-Coded છે) જે ચેતવણીઓ/વિનંતીઓના સ્વરૂપમાં હોય છે જે સભ્ય દેશોની પોલીસને ગુના સંબંધિત મહત્વપૂર્ણ માહિતી શેર કરવાની મંજૂરી આપે છે.
  • Red Notice: To seek the location and arrest of a person wanted by a judicial jurisdiction or an international tribunal with a view to his/her extradition. It is the “closest instrument to an international arrest warrant”.
  • Blue Notice: To locate, identify, or obtain information on a person of interest in a criminal investigation.
  • Green Notice: To warn about a person’s criminal activities if that person is considered to be a possible threat to public safety.
  • Yellow Notice: To locate a missing person or to identify a person unable to identify himself/herself.
  • Black Notice: To seek information on unidentified bodies.
  • Orange Notice: To warn of an event, a person, an object, or a process representing an imminent threat and danger to persons or property.
  • Purple Notice: To provide information on modus operandi, procedures, objects, devices, or hiding places used by criminals.
  • Interpol-UNSC Special Notice: To inform Interpol’s members that an individual or an entity is subject to UN sanctions.

# Stromatolites

GEOGRAPHY

• તાજેતરમાં, હિમાચલ પ્રદેશના સોલન જિલ્લામાં ચંબાઘાટના પાઈન વૃક્ષોથી ઢંકાયેલા પર્વતોમાં 600 મિલિયન વર્ષ જૂના એક મોટા ‘Stromatolites’ મળી આવ્યા છે.
• Stromatolites એ Organo-Sedimentary Structures છે, શેવાળ (Algae) અને Cyanobacteria દ્વારા કેલ્શિયમ કાર્બોનેટ અવક્ષેપના ફસાવાથી બને છે.
• તે છીછરા દરિયાઈ સમુદ્રમાં ઉત્પન્ન થતા Biosedimentary Structures છે.
• આ રચનાઓ સામાન્ય રીતે પાતળા, વૈકલ્પિક પ્રકાશ અને ઘાટા સ્તરો દ્વારા વર્ગીકૃત થયેલ છે, જે Flat, Hummocky, અથવા Dome-Shaped ના હોઈ શકે છે.
• Stromatolites, Precambrian સમયમાં સામન્ય હતા. (એટલે ​​કે, 542 મિલિયન વર્ષો પહેલા)
• મોટાભાગના સ્ટ્રોમેટોલાઈટ્સ દરિયાઈ હોય છે, પરંતુ 2 ½ અબજ વર્ષથી વધુ જૂના Proterozoic સ્તરના કેટલાક સ્વરૂપોને આંતરભરતી (Intertidal) વિસ્તારો અને મીઠા પાણીના તળાવો અને તળાવોમાં રહેતા તરીકે અર્થઘટન કરવામાં આવે છે.
• Living Stromatolites પૃથ્વી પરના થોડા ખારા તળાવો અથવા ખાડીઓમાં જ જોવા મળે છે.
• ચંબાઘાટ ખાતેના સ્ટ્રોમેટોલાઇટ્સ ક્રોલ જૂથના કાંપવાળા ખડકોમાં આવેલા છે, જેમાં ચૂનાના પથ્થર, શેલ અને રેતીના પથ્થરોનો સમાવેશ થાય છે, જે એક સમયે ટેથિસ સમુદ્ર (Tethys Sea)ના છીછરા દરિયાઈ વાતાવરણમાં રચાયા હતા.
• આ પ્રદેશ એક સમયે ગોંડવાનાનો ભાગ હતો, જે દક્ષિણ સુપરમહાદ્વીપ હતો જેમાં ભારત, દક્ષિણ અમેરિકા, આફ્રિકા અને અન્યનો સમાવેશ થતો હતો.
• ભારતીય પ્લેટના ઉત્તર તરફના પ્રવાહ અને યુરેશિયા (Eurasia) સાથેના અથડામણથી સ્ટ્રોમેટોલાઈટ્સ સહિત દરિયાઈ કાંપ હજારો મીટર આકાશ તરફ ઉંચા થયા.
• મહત્વ
  • આ પ્રાચીન રચનાઓ એવા સમયની ઝલક આપે છે જ્યારે પૃથ્વીના વાતાવરણમાં ગ્રીનહાઉસ વાયુઓનું પ્રભુત્વ હતું, અને ઓક્સિજનનું અસ્તિત્વ નહોતું.
  • હિમાલયમાં તેમની હાજરી, કોઈપણ વર્તમાન દરિયાકાંઠાથી દૂર, ટેક્ટોનિક પરિવર્તન, ખોવાયેલા મહાસાગરો અને જીવનના સૂક્ષ્મજીવાણુ મૂળની વાર્તા પ્રગટ કરે છે.

Stromatolites in India

• Chitrakoot, Uttar Pradesh: વિંધ્ય ચૂનાના પત્થરો (Vindhyan Limestones)માં સ્તંભાકાર સ્ટ્રોમેટોલાઇટ્સ માટે જાણીતું છે.
• Morni Hills, Haryana: ડોલોમાઇટ રચનાઓમાં સારી રીતે સચવાયેલા Stromatolite Beds ધરાવે છે.
• Mussoorie and Nainital, Uttarakhand: Krol Belt માં સ્થળો પ્રીકેમ્બ્રિયન દરિયાઈ અવશેષો (Precambrian marine sedimentation)નું પ્રદર્શન કરે છે.
• Jaisalmer Fossil Park, Rajasthan: દરિયાઈ જીવન સહિત મેસોઝોઈક અવશેષો (Mesozoic Fossils)ની શ્રેણીને પ્રકાશિત કરતો એક સંરક્ષિત વિસ્તાર.
• Dharwar Supergroup, Karnataka: Chitradurga Schist Belt માં Neoarchean સ્ટ્રોમેટોલાઈટ્સ, 2.6 અબજ વર્ષથી વધુ જૂના.
• Bhima Basin, Karnataka: છીછરા દરિયાઈ ચૂનાના પત્થરોમાં સચવાયેલા Precambrian સ્ટ્રોમેટોલાઈટ્સ.

# ભારતનું પ્રથમ જનીન-સંપાદિત ઘેટું

SCIENCE & TECHNOLOGY

• કાશ્મીરના સંશોધકોએ ICAR દ્વારા ભંડોળ પૂરું પાડવામાં આવેલા પ્રોજેક્ટ હેઠળ CRISPR-Cas9 ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ કરીને ભારતના પહેલા જનીન-સંપાદિત ઘેટાં સફળતાપૂર્વક વિકસાવ્યા છે.
• શ્રીનગરમાં શાલીમગીર ખાતે આવેલી SKUAST-K કૃષિ યુનિવર્સિટીએ આ સિધ્ધિ હાંસલ કરી છે.
• તેઓએ સ્થાનિક મેરિનો ઘેટામાં માયોસ્ટેટિન જનીનનું સંપાદન કર્યું. તેનાથી યુરોપિયન ટેક્સેલ ઘેટાંની જેમ સ્નાયુ સમૂહમાં 30% નો વધારો થયો. તેમાં કોઈ વિદેશી DNA નથી, જે તેને બિન-ટ્રાન્સજેનિક બનાવે છે.
• CRISPR-Cas9 (Clustered Regularly Interspaced Short Palindromic Repeats)એ વ્યાપકપણે ઉપયોગમાં લેવાતું જનીન સંપાદન સાધન છે.

One-Liner Current Affairs

• તાજેતરમાં અમેરિકાના ન્યૂયોર્કમાં Brooklyn Bridge સાથે Mexican Navy’s sail training vessel ARM Cuauhtemoc અથડાયું હતું.
• તાજેતરમાં બેંગલુરુના 24 વર્ષીય રેસર શ્રી કુશ મૈની ‘Formula 2’માં જીત મેળવનાર પ્રથમ ભારતીય બન્યા છે.
• તાજેતરમાં તમિલનાડુ કેબિનેટે અવકાશ ક્ષેત્રને પ્રોત્સાહન આપવા અને રોકાણ આકર્ષવા માટે અવકાશ નીતિને મંજૂરી આપી છે.
  • કર્ણાટક અને ગુજરાત પછી તમિલનાડુ અવકાશ ઈકોસિસ્ટમને પ્રોત્સાહન આપનાર ત્રીજું રાજ્ય બન્યું છે.
  • ભારતીય અવકાશ નીતિ 2023 રાષ્ટ્રીય અવકાશ ઈકોસિસ્ટમ માટે સહાયક માળખું પૂરું પાડે છે. આ નીતિ સેટેલાઈટ ઉત્પાદન, પ્રક્ષેપણ સેવાઓ અને સેટેલાઈટ સેવાઓ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે.
  • આ નીતિઓ ઉદ્દેશ્ય પાંચ વર્ષમાં ₹10,000 કરોડનું રોકાણ આકર્ષવાનો છે, જેનાથી આશરે 10,000 નોકરીઓનું સર્જન થશે.
  • Indian National Space Promotion and Authorisation Centre (IN-SPACe)એ તમિલનાડુ સરકારને આ નીતિ ઘડવા માટે પ્રોત્સાહિત કર્યા છે.
• તાજેતરમાં United States Air Force (USAF)એ LGM-30G Minuteman III Intercontinental Ballistic Missile (ICBM)નું સફળ પરીક્ષણ કર્યું છે.
• તાજેતરમાં મેઘાલયના પૂર્વ ખાસી હિલ્સ જિલ્લામાં Krem Mawjymbuin ગુફામાંથી ગુફામાં રહેતા લોચ (Cave-Dwelling Loach)ની એક નવી પ્રજાતિ ‘Schistura Densiclava’ મળી આવી છે.
  • આ માછલી ગુફાની અંદર આશરે 60 મીટર ઊંડા પાણીમાં મળી આવી હતી.
• કર્ણાટક સરકારે ભારતીય ક્રિકેટ ટીમના ભૂતપૂર્વ કેપ્ટન શ્રી અનિલ કુંબલેને રાજ્ય વન્ય વિભાગ અને વન્યજીવન સંરક્ષણ માટે રાજદૂત તરીકે નિયુક્ત કર્યા છે.
• સંરક્ષણ સંશોધન અને વિકાસ સંગઠન (DRDO)એ 27 મે, 2025ના રોજ નવી દિલ્હીના મેટહાફ હાઉસ ખાતે Quantum Technology Research Centre (QTRC)નું ઉદઘાટન કર્યું છે.
• ભારત આત્મનિર્ભરતાને પ્રોત્સાહન આપવા માટે next-generation two-seater electric trainer aircraft ‘ Electric Hansa (E-Hansa)’ વિકસાવી રહ્યું છે.
  • તેનો વિકાસ Council of Scientific and Industrial Research – National Aerospace Laboratories (CSIR-NAL),બેંગલુરુ દ્વારા કરવામાં આવી રહ્યો છે.
• તાજેતરમાં કેન્દ્ર સરકારે DRDO ના અધ્યક્ષ ડૉ. સમીર વી. કામતને એકસ્ટેન્શન આપ્યું છે. તેઓ હવે મે, 2026 સુધી આ પદ પર રહેશે.
  • તેમને ઓગસ્ટ, 2022માં DRDO ના અધ્યક્ષ તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા હતા.
• 1-10 એપ્રિલ દરમિયાન 2026 એશિયન વેઈટલિફ્ટિંગ ચેમ્પિયનશિપનું આયોજન કરવા માટે અમદાવાદને પસંદ કરવામાં આવ્યું છે.
• 26-27 મે દરમિયાન મલેશિયાના Kuala Lumpur માં 46મી ASEAN સમિટ યોજાઈ હતી.
  • આ પ્રદેશના નેતાઓ યુએસ ટેરિફ, મ્યાનમાર સંઘર્ષ અને દક્ષિણ ચીન સમુદ્ર વિવાદો જેવા મહત્વપૂર્ણ મુદ્દાઓ પર ચર્ચા કરવા માટે ભેગા થયા હતા.
  • આ સમિટ ઉપરાંત ASEAN-GCC સમિટ પણ યોજાઈ હતી.
• મુખ્યમંત્રી શ્રી ભૂપેન્દ્રભાઈ પટેલે મહેસાણાની ધરોઈ ડેમ સાઈટ પર ‘ધરોઈ એડવેન્ચર ફેસ્ટ’નો શુભારંભ કરાવ્યો હતો.
  • આ ફેસ્ટ અંદાજિત 45 દિવસ સુધી ચાલશે અને ફેસ્ટિવલમાં લેન્ડ, વોટર અને એર બેઝડ એડવેન્ચર એક્ટિવિટીઝ પ્રવાસીઓને માણવા મળશે. પ્રવસીઓને રહેવા માટે ધરોઈ ટેન્ટ સિટીનું પણ નિર્માણ કરવામાં આવ્યું છે.