Daily Current Affairs 16-24 June 2025: List of Important Days

CALENDAR

• 16 June 2025
  1. International Day of Family Remittances
  2. International Domestic Workers’ Day
• 17 June 2025
  1. World Day to Combat Desertification and Drought
     • દર વર્ષે 17 જૂનના રોજ ‘World Day to Combat Desertification and Drought‘ ઉજવવામાં આવે છે.
     • આ દિવસની ઉજવણીનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય રણીકરણ અને દુકાળનો સામનો કરવા માટે થઈ રહેલા આંતરરાષ્ટ્રીય પ્રયાસો અંગે જાગૃતિ ફેલાવવાનો છે.
     • 1994માં United Nations General Assembly દ્વારા સત્તાવાર રીતે United Nations Convention to Combat Desertification (UNCCD) અપનાવવામાં આવ્યા બાદ કરવામાં આવી હતી.
     • Organized By: United Nations Convention to Combat Desertification (UNCCD)
     • Global Host Country (2025): Colombia
     • World Day to Combat Desertification and Drought 2025 થીમ: “Restore the land. Unlock the opportunities.” 
• 18 June 2025
  1. Autistic Pride Day
     • દર વર્ષે 18 જૂનના રોજ ‘Autistic Pride Day‘ની ઉજવણી કરવામાં આવે છે.
     • આ દિવસની ઉજવણીનો મુખ્ય ઉદ્દેશ ઓટીઝમ વિશે જાગૃતિ લાવવાનો છે. આ દિવસે લોકોને સંદેશ આપવામાં આવે છે કે ઓટીઝમ કોઈ રોગ નથી પણ એક સ્થિતિ છે.
     • ઓટીઝમ એક વિકાસલક્ષી વિકૃતિ છે કે જે વ્યક્તિની બોલવાની અને વાતચીત કરવાની ક્ષમતાને અસર કરે છે.
     • નોંધ: 2 એપ્રિલના રોજ World Autism Awareness Day ઉજવવામાં આવે છે.
  2. International Panic Day
• 19 June 2025
  1. World Sickle Cell Awareness Day
     • દર વર્ષે 19 જૂનના રોજ સિકલ સેલ નામના રોગ અંગે જાગૃતિ ફેલાવવા માટે ‘World Sickle Cell Awareness Day‘ની ઉજવણી કરવામાં આવે છે.
     • સંયુક્ત રાષ્ટ્રની સામાન્ય સભા દ્વારા 2008માં મંજુરી આપવામાં આવી હતી.
     • સૌપ્રથમ ઉજવણી: 2009
     • World Sickle Cell Awareness Day 2025 થીમ: “Global Action, Local Impact: Empowering Communities for Effective Self-Advocacy.” 
• 20 June 2025
  1. World Refugee Day
     • સમગ્ર વિશ્વમાં દર વર્ષે 20 જૂનના રોજ ‘World Refugee Day‘ ઉજવવામાં આવે છે.
     • આ દિવસની ઉજવણીનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય શરણાર્થીઓની સ્થિતિ અંગે જાગૃતિ લાવવાનો છે.
     • યુનાઈટેડ નેશન્સ દ્વારા 4 ડિસેમ્બર, 2000ના રોજ આ દિવસની ઉજવણીની મંજૂરી આપવામાં આવી હતી. આ અંતર્ગત 2001થી આ દિવસ ઉજવવામાં આવે છે.
     • World Refugee Day 2025 થીમ: “Solidarity with Refugees.”
• 21 June 2025
  1. International Yoga Day
     • સમગ્ર વિશ્વમાં દર વર્ષે 21 જૂનના રોજ ‘International Yoga Day‘ ઉજવવામાં આવે છે.
     • ઉદ્દેશ: યોગના ફાયદાઓ વિશે જાગૃતિ ફેલાવવાનો અને લોકોને તેમના સ્વાસ્થ્ય પ્રત્યે જાગૃત કરવાનો છે.
     • ભારત દ્વારા 69th UN General Assembly (2014)માં તેનો પ્રસ્તાવ મુકવામાં આવ્યો હતો, જેના કારણે 21 જૂનને International Day of Yoga (IDY) તરીકે જાહેર કરવામાં આવ્યો હતો.
     • સૌપ્રથમ ઉજવણી: 2015માં “Yoga for Harmony and Peace” થીમ સાથે ઉજવવામાં આવ્યો હતો.
     • International Yoga Day 2025 થીમ: “Yoga for One Earth, One Health”.
  2. World Music Day
  3. World Hydrography Day
• 22 June 2025
  1. World Rainforest Day
• 23 June 2025
  1. International Olympic Day
     • આંતરરાષ્ટ્રીય ઓલિમ્પિક સમિતિની સ્થાપના 23 જૂન, 1894ના રોજ પેરિસમાં કરવામાં આવી હતી. આ દિવસની યાદમાં ‘International Olympic Day‘ની ઉજવણી કરવામાં આવે છે.
     • સૌપ્રથમ ઉજવણી: 1948માં
     • આ દિવસની ઉજવણીનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય સામાન્ય લોકોમાં રમતગમતને પ્રોત્સાહિત કરવાનો છે.
  2. United Nations Public Service Day
  3. International Widow’s Day
• 24 June 2025
  1. Passport Seva Divas

Daily Current Affairs 16-24 June 2025

# ICC World Test Championship 2023-25

SPORTS

16 જૂન, 2023 થી 14 જૂન, 2025 દરમિયાન ICC World Test Championship (WTC) 2023-25નું આયોજન થયું હતું. ICC દ્વારા યોજાતો ત્રીજો ટેસ્ટ વર્લ્ડ કપ અથવા ટેસ્ટ ચેમ્પિયનશિપ હતી. આ ICC ટેસ્ટ ચેમ્પિયનશિપ 2025 (2023-25)માં ઓસ્ટ્રેલિયાને હરાવીને દક્ષિણ આફ્રિકાએ ટેસ્ટ ચેમ્પિયનશિપ જીતી હતી.

• World Test Championship 2023-25ની ફાઈનલ મેચ લંડનના Lord’s Cricket Ground ખાતે યોજાઈ હતી. આ ફાઈનલ મેચ ઓસ્ટ્રેલિયા અને દક્ષિણ આફ્રિકા વચ્ચે યોજાઈ હતી.
• આ ટેસ્ટ ચેમ્પિયનશિપમાં 9 ટીમોએ ભાગ લીધો હતો.
• આ ટેસ્ટ ચેમ્પિયનશિપમાં ભારત પોઈન્ટ ટેબલમાં ત્રીજા ક્રમાંકે હતું.

WTC Winners List: Year-Wise Champions

# PM Modi’s Cyprus Visit

INTERNATIONAL RELATION

ભારતના વડાપ્રધાન શ્રી નરેન્દ્રભાઈ મોદીએ કેનેડામાં G7 સમિત પહેલા સાયપ્રસ (Cyprus) દેશની મુલાકાત લીધી હતી, 23 વર્ષમાં પ્રથમ વખત ભારતીય વડાની મુલાકાત હતી. આ મુલાકાત દ્વિપક્ષીય સંબંધોને મજબૂત બનાવવા તરફ એક મહત્વપૂર્ણ પગલું છે, જેમાં Energy Security, Counterterrorism Cooperation, અને India-EU Strategic Alignment પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં આવશે.

ભારતના વડા પ્રધાનને સાયપ્રસના સર્વોચ્ચ નાગરિક સન્માન Grand Cross of the Order of Makarios III એનાયત કરવામાં આવ્યો છે. સાયપ્રસના પ્રથમ રાષ્ટ્રપતિ, Archbishop Makarios III ના નામ પરથી નામ રાખવામાં આવ્યું છે.

Cyprus વિશે

• સાયપ્રસ એ યુરોપ, એશિયા અને આફ્રિકાના ક્રોસરોડ્સ પર ઉત્તરપૂર્વ ભૂમધ્ય સમુદ્રમાં સ્થિત એક યુરેશિયન ટાપુ દેશ છે.
• તે Sicily અને Sardinia પછી ત્રીજો સૌથી મોટો ભૂમધ્ય ટાપુ છે.
• Historical Background: સાયપ્રસને 1960માં બ્રિટનથી સ્વતંત્રતા મળી, પરંતુ 1974માં તુર્કીના આક્રમણને કારણે તેનું વિભાજન તુર્કી-નિયંત્રિત ઉત્તર (ફક્ત તુર્કી દ્વારા માન્ય) અને દક્ષિણમાં Republic of Cyprus માં થયું.
  • UN Green Line પર પેટ્રોલિંગ કરે છે, વિભાજિત પ્રદેશો વચ્ચે શાંતિ જાળવી રાખે છે.
• Political Division: તે રાજકીય રીતે Republic of Cyprus (internationally recognized and an European Union (EU) member) અને Turkish Republic of Northern Cyprus વચ્ચે વિભાજિત થયેલ છે.
• Geography: તેમાં ભૂમધ્ય (Mediterranean) આબોહવા છે જેમાં ગરમ, સૂકો ઉનાળો અને ભીનો શિયાળો અને વરસાદ કૃષિ માટે મહત્વપૂર્ણ છે.

India-Cyprus Relation

• ભારત અને સાયપ્રસ વચ્ચે 1962માં રાજદ્વારી સંબંધો સ્થાપિત થયા હતા. ભારત સાયપ્રસ મુદ્દા માટે દ્વિ-ક્ષેત્રીય, દ્વિ-સાંપ્રદાયિક ફેડરેશનને સમર્થન આપે છે, જે UNSC ઠરાવો અને આંતરરાષ્ટ્રીય કાયદા અનુસાર હોય.
  • Archbishop Makarios (Cyprus’s first President) અને Pandit Nehru Non-Aligned Movement (NAM)ના પ્રણેતા હતા.
  • UNSC માટે ભારતની દાવેદારી, NSG સભ્યપદ અને કાશ્મીર અને આતંકવાદ પરના વલણને સાયપ્રસનો સતત ટેકો ભારતની સાયપ્રસ સાથેના સંબંધને તુર્કી-પાકિસ્તાન લશ્કરી સંબંધોના વધતા જતા વ્યૂહાત્મક પ્રતિસંતુલન બનાવે છે.

# Exercise ‘Tiger Claw’

DEFENCE

• તાજેતરમાં Indian Air Force અને United States Air Force (USAF) Special Forces વચ્ચેની પ્રથમ લશ્કરી કવાયત ‘Tiger Claw’ સફળતાપૂર્વક પૂર્ણ થઈ છે.
• આ કવાયત સમગ્ર ઉત્તર ભારતમાં 26 મે થી 10 જૂન, 2025 દરમિયાન યોજાઈ હતી.
• જે ઉત્તરપ્રદેશના ચાંદીનગરના Garud Regimental Training Centre ખાતે સમાપ્ત થઈ હતી.
• ભારતીય વાયુસેનાના વિશેષ દળને ‘ગરૂડ’ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.
• આ કવાયતનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય બંને વાયુસેના વચ્ચે ભાગીદારીને મજબૂત બનાવવાનો અને ખાસ કામગીરીમાં આંતર-કાર્યક્ષમતા સુધારવાનો છે.
• આ કવાયતમાં સંયુક્ત તાલીમ, શ્રેષ્ઠ પ્રથાઓનું પરસ્પર આદાન-પ્રદાન અને ઓપરેશનલ કોઓર્ડિનેશનનો વિકાસ સામેલ હતો.
• નોંધ: ભારતીય વાયુસેનાના સ્પેશિયલ ફોર્સિસ ગરૂડની સ્થાપના ફેબ્રુઆરી, 2004માં કરવામાં આવી હતી.

# Agentic AI

SCIENCE & TECHNOLOGY

તાજેતરમાં ભારતની પ્રથમ Agentic AI ‘Kruti’ Krutrim સ્ટાર્ટ અપ દ્વારા લોન્ચ કરવામાં આવી હતી.

Agentic AI વિશે

• તે એક Advanced GenAI Tool છે.
• આ Intelligent Systems વિશ્લેષણથી આગળ વધે છે, વ્યક્તિઓ અને સંસ્થાઓ વતી જટિલ કાર્યોનું સંચાલન કરવા, નિર્ણયો લેવા અને સમસ્યાઓ ઉકેલવા માટે સ્વાયત્ત રીતે કાર્ય કરે છે.
• આ સિસ્ટમો પડકારોનું સ્વતંત્ર રીતે વિશ્લેષણ કરવા, વ્યૂહરચનાઓ વિકસાવવા અને કાર્યો ચલાવવા માટે બહુવિધ ડેટા સ્ત્રોતો અને તૃતીય-પક્ષ એપ્લિકેશનોમાંથી વિશાળ માત્રામાં ડેટાનો ઉપયોગ કરે છે.
• વિશેષતાઓ
  • Proactive: તે વપરાશકર્તાના પ્રશ્નોનું અર્થઘટન કરવા, લક્ષ્યો ઓળખવા અને સમસ્યાઓ ઉદ્ભવતાની સાથે ઉકેલવા માટે ગતિશીલ તર્કનો ઉપયોગ કરે છે.
  • Action-driven: તે પગલાં લેવાને પ્રાથમિકતા આપે છે અને તેને સ્વાયત્ત રીતે હાથ ધરવા માટે તમારી બેકએન્ડ સિસ્ટમ્સ અને ટૂલ્સ સાથે સંકલિત કરવામાં આવે છે.
  • Retentive memory: ગ્રાહકો સાથેની ક્રિયાપ્રતિક્રિયાઓને સંદર્ભિત અને વ્યક્તિગત કરવામાં મદદ કરવા માટે તેમાં ટૂંકા અને લાંબા ગાળાની મેમરી બંને છે.

Kruti Agentic AI વિશે મુખ્ય વિશેષતાઓ

• તે Localised LLM નો ઉપયોગ કરીને કેબ બુક કરી શકે છે, બિલ ચૂકવી શકે છે, ઈમેજ જનરેટ કરી શકે છે અને 13 ભારતીય ભાષાઓને સપોર્ટ કરી શકે છે.
• આ પ્લેટફોર્મમાં Read-Aloud Responses અને Research અને Image Creation જેવી Premium AI Capabilities ની ફ્રી એક્સેસ જેવી સુવિધાઓ પણ શામેલ છે.
• Kruti Voice અને Text Input બંનેને સમજે છે, ભૂતકાળની ક્રિયાપ્રતિક્રિયાઓ યાદ રાખે છે અને 13 ભારતીય ભાષાઓ સહિત Tone, Length અને Language માં પ્રતિભાવોને અનુરૂપ બનાવે છે.
• Kruti માં સંપૂર્ણપણે Embeddable Software Development Kit (SDK) પણ શામેલ છે, જે વિકાસકર્તાઓને ન્યૂનતમ કોડ સાથે Large Language Model Orchestration, Memory Handling અને Tool Execution ને એકીકૃત કરવાની મંજૂરી આપે છે.

# SIPRI Annual Report 2025

DEFENCE

Stockholm International Peace Research Institute (SIPRI)એ 2025 માટે શસ્ત્રો, નિઃશસ્ત્રીકરણ અને આંતરરાષ્ટ્રીય સુરક્ષાની સ્થિતિનું વાર્ષિક મૂલ્યાંકન શરૂ કર્યું.

મુખ્ય તારણો

• Global Nuclear Trends (2025): કુલ પરમાણુ શસ્ત્રો – 12,241
  • Military stockpiles (operational/potential): 9,614.
  • Deployed: 3,912.
  • High alert (ballistic missiles): 2,100, mostly U.S. and Russia.
  • જાન્યુઆરી 2025 સુધીમાં ભારત પાસે 180 પરમાણુ સંગ્રહિત શસ્ત્રો છે, જ્યારે પાકિસ્તાન પાસે અંદાજિત 170 છે.
  • જાન્યુઆરી 2025 સુધીમાં ચીન પાસે 600 પરમાણુ શસ્ત્રો છે, જેમાંથી 24 તૈનાત શસ્ત્રો છે અથવા મિસાઈલો પર મૂકવામાં આવ્યા છે અથવા ઓપરેશનલ ફોર્સવાળા બેઝ પર સ્થિત છે.
• Expansion and Modernisation: ગભગ તમામ નવ પરમાણુ શસ્ત્રો ધરાવતા દેશો – યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ, રશિયા, યુનાઇટેડ કિંગડમ, ફ્રાન્સ, ચીન, ભારત, પાકિસ્તાન, ઉત્તર કોરિયા અને ઈઝરાયલ – એ 2024માં Intensive Nuclear Modernization Programmes ચાલુ રાખ્યા.
  • ભારતે 2024 માં તેના પરમાણુ શસ્ત્રાગાર (Nuclear Arsenal)માં થોડો વધારો કર્યો અને ઉન્નત ક્ષમતાઓ સાથે નવી પરમાણુ વિતરણ પ્રણાલીઓનો વિકાસ ચાલુ રાખ્યો.
  • પાકિસ્તાને નવી વિતરણ પ્રણાલીઓનો વિકાસ ચાલુ રાખ્યો, વધુ વિભાજન સામગ્રી એકઠી કરી, જે તેના શસ્ત્રાગારને વિસ્તૃત કરવાનો ઈરાદો દર્શાવે છે.
  • ચીને તેના પરમાણુ શસ્ત્રાગારના વિસ્તરણને વેગ આપ્યો, તેણે 2023થી વાર્ષિક 100 વોરહેડ્સ ઉમેર્યા.
• Military Expenditure: 2024માં વૈશ્વિક ખર્ચ $2.7 ટ્રિલિયન સુધી પહોંચ્યો, જે 9.4% નો વધારો દર્શાવે છે.
  • ટોચના ખર્ચ કરનારા: યુએસએ ($997 બિલિયન), ચીન ($314 બિલિયન).
  • ટોચના આયાતકારો: યુક્રેન, ભારત, કતાર, સાઉદી અરેબિયા, પાકિસ્તાન.
  • ટોચના નિકાસકારો: યુએસએ (43%), ફ્રાન્સ (9.6%), રશિયા (7.8%).

Concerns & Outlook

• Arms control weakening: કોઈ પણ મોટી પરમાણુ શક્તિઓ નિઃશસ્ત્રીકરણ માટે સંપૂર્ણપણે પ્રતિબદ્ધ નથી.
  • વૈશ્વિક શસ્ત્રાગારમાં ઘટાડાનો યુગ સમાપ્ત થઈ રહ્યો હોઈ શકે છે.
  • ચીન તેના પરમાણુ બળમાં સતત વધારો કરી રહ્યું છે અને 7-8 વર્ષમાં 1,000 શસ્ત્રો સુધી પહોંચી શકે છે.
• 2024માં તમામ નવ પરમાણુ સશસ્ત્ર રાજ્યોએ આધુનિકીકરણમાં ભારે રોકાણ કર્યું, જેમાં શામેલ છે: અપગ્રેડેડ સિસ્ટમ્સ, નવી તકનીકો (દા.ત., MIRVs, Canisterisation, AI-based command and control).
• New Nuclear States: પૂર્વ એશિયા, યુરોપ અને મધ્ય પૂર્વમાં પરમાણુ સ્થિતિ અને વ્યૂહરચના વિશે પુનર્જીવિત રાષ્ટ્રીય ચર્ચાઓ સૂચવે છે કે વધુ રાજ્યો માટે પોતાના પરમાણુ શસ્ત્રો વિકસાવવાની કેટલીક સંભાવના છે.
• રશિયા અને યુએસએ મળીને તમામ પરમાણુ શસ્ત્રોના લગભગ 90% ધરાવે છે.
  • બંને રાજ્યો વ્યાપક આધુનિકીકરણ કાર્યક્રમો અમલમાં મૂકી રહ્યા છે જે ભવિષ્યમાં તેમના શસ્ત્રાગારના કદ અને વિવિધતામાં વધારો કરી શકે છે.
  • જો તેમના ભંડારને મર્યાદિત કરવા માટે કોઈ નવો કરાર ન થાય, તો ફેબ્રુઆરી 2026માં Strategic Offensive Arms (New START) ના વધુ ઘટાડા અને મર્યાદા માટેના પગલાં પર દ્વિપક્ષીય 2010 સંધિ પછી, વ્યૂહાત્મક મિસાઈલો પર તેમના દ્વારા ગોઠવવામાં આવતા વોરહેડ્સની સંખ્યામાં વધારો થવાની સંભાવના છે.

SIPRI વિશે

• SIPRI એક સ્વતંત્ર આંતરરાષ્ટ્રીય સંસ્થા છે જે સંઘર્ષ, શસ્ત્રો, શસ્ત્ર નિયંત્રણ અને નિઃશસ્ત્રીકરણના સંશોધન માટે સમર્પિત છે. તે સ્ટોકહોમમાં સ્થિત છે.
• તેની સ્થાપના 1966માં કરવામાં આવી હતી, SIPRI નીતિ નિર્માતાઓ, સંશોધકો, મીડિયા અને રસ ધરાવતા લોકોને ખુલ્લા સ્ત્રોતોના આધારે ડેટા, વિશ્લેષણ અને ભલામણો પૂરી પાડે છે.
• ભંડોળ: તેની સ્થાપના સ્વીડિશ સંસદના નિર્ણયના આધારે કરવામાં આવી હતી અને સ્વીડિશ સરકાર તરફથી વાર્ષિક ગ્રાન્ટના રૂપમાં તેના ભંડોળનો નોંધપાત્ર ભાગ મેળવે છે.
  • સંસ્થા તેના સંશોધનને આગળ વધારવા માટે અન્ય સંસ્થાઓ પાસેથી પણ નાણાકીય સહાય માંગે છે.

# Energy Transition Index 2025 

REPORT

• તાજેતરમાં World Economic Forum’s (WEF) દ્વારા ‘Energy Transition Index 2025’ પ્રકાશિત કરવામાં આવ્યો હતો.
• WEF દ્વારા જાહેર કરાયેલ આ ઈન્ડેક્સમાં ભારતને 71મુ સ્થાન મળ્યું છે. ગયા વર્ષે 2024માં ભારત 63મા સ્થાને હતું.
• આ ઈન્ડેક્સ ઊર્જા, ટકાઉપણું, સુરક્ષા અને સમાનતાના ક્ષેત્રમાં તેમના પ્રદર્શનના આધારે 118 દેશોને ક્રમ આપે છે.
• તે એક તુલનાત્મક માળખું પ્રદાન કરે છે જેની સાથે રાષ્ટ્રીય ઊર્જા પ્રણાલીઓનું મૂલ્યાંકન કરી શકાય છે અને ઊર્જા સંક્રમણ પ્રગતિને ટ્રેક કરી શકાય છે.
• 118 દેશોની યાદીમાં સ્વીડન ટોચ પર છે. ત્યારબાદ ફિનલેન્ડ, ડેનમાર્ક, નોર્વે અને સ્વિટર્ઝલેન્ડ ટોચના 5 દેશોમાં સ્થાન ધરાવે છે.
• ચીન 12મા ક્રમે, અમેરિકા 17મા ક્રમે અને પાકિસ્તાન 101મા ક્રમે હતું. આ યાદીમાં કોંગો સૌથી નીચેના ક્રમે હતું.

India’s Performance

• ઊર્જા કાર્યક્ષમતા, નિયમનકારી માળખા અને સ્વચ્છ ઊર્જામાં રોકાણમાં સુધારો થયો.
• છેલ્લા દાયકામાં ઊર્જા અને સ્વચ્છ ઇંધણની પહોંચમાં નોંધપાત્ર વધારો થયો છે.
• ઊર્જાની તીવ્રતા અને મિથેન (CH₄) ઉત્સર્જનમાં ઘટાડો.

# Google Opens Safety Engineering Centre in Hyderabad

NATIONAL NEWS

• તાજેતરમાં ગૂગલે ભારતના હૈદરાબાદ શહેરમાં એશિયાનું પ્રથમ Safety Engineering Centre (GSEC) શરૂ કર્યું છે.
• આ વૈશ્વિક સ્તરે ચોથું GSEC અને એશિયા-પેસિફિક ક્ષેત્રમાં પ્રથમ છે.
• તેલંગાણાના મુખ્યમંત્રી A Revanth Reddy, IT Minister D Sridhar Babu અને Google Executives દ્વારા ઉદઘાટન કરવામાં આવ્યું હતું.
• આ સેન્ટર સુરક્ષા અને AI સલામતી હબ તરીકે સેવા આપે છે.
• તેનો ઉદ્દેશ્ય છેતરપિંડીનો સામનો કરવા, સાયબર સુરક્ષા વધારવા અને જવાબદાર AI પ્રથાઓને આગળ વધારવાનો છે.
• Technologies to Be Used
  • AI and Large Language Models (LLMs) for,
    • Real-time scam alerts via Gemini Nano on Android
    • Enhanced fraud detection across Gmail, Pay, and Search
    • Strengthening of Google Play Protect
    • Adversarial testing, red teaming, and watermarking via SynthID to prevent AI misuse

# Operation Sindhu for Evacuation from Iran

INTERNATIONAL RELATIONS

ઈરાન પર ઈઝરાયલી-અમેરિકન લશ્કરી હુમલાની આશંકા વધી જતાં ભારતે આર્મેનિયા દ્વારા ઈરાનથી ભારતીય નાગરિકોને બહાર કાઢવા માટે ‘ઓપરેશન સિંધુ’ શરૂ કરવાની જાહેરાત કરી હતી.

ઈરાન ઉત્તરમાં આર્મેનિયા, અઝરબૈજાન અને તુર્કમેનિસ્તાન સાથે સરહદ ધરાવે છે. તે પૂર્વમાં અફઘાનિસ્તાન અને પાકિસ્તાન, પશ્ચિમમાં ઈરાક, ઉત્તરપશ્ચિમમાં તુર્કી અને પર્સિયન ગલ્ફ અને ઓમાનના અખાત સાથે દક્ષિણ દરિયાકિનારો ધરાવે છે.

ઓપરેશન સિંધુ માટે આર્મેનિયા વ્યૂહાત્મક રીતે શું મહત્વપૂર્ણ બનાવે છે?

• Geostrategic Location: આર્મેનિયાની ઈરાન સાથેની 44 કિમીની સરહદ અને 730 કિમી હાઇવે દ્વારા તેહરાન સાથે જોડાયેલ નુરદુઝ-અગરક ક્રોસિંગ, ભારતીયોને ઝડપી સ્થળાંતર માટે સૌથી વ્યવહારુ અને સલામત જમીન માર્ગ પૂરો પાડે છે.
• Limited Alternatives: અન્ય સરહદો પડકારો ઉભા કરે છે.
  • પાકિસ્તાન: ભૂ-રાજકીય તણાવ (ઓપરેશન સિંદૂર પછી) એ ઈરાન-પાકિસ્તાન સરહદને દુર્ગમ બનાવી દીધી છે.
  • તુર્કી અને અઝરબૈજાન: બંને પાકિસ્તાનને ટેકો આપે છે, જેના કારણે ઈરાન સાથેની તેમની સરહદો ભારત માટે પ્રતિકૂળ બને છે.
  • અફઘાનિસ્તાન: તાલિબાન શાસિત અફઘાનિસ્તાન સાથે કોઈ રાજદ્વારી સંબંધો નથી.
  • ઈરાક અને તુર્કમેનિસ્તાન: ઈરાક એક સક્રિય સંઘર્ષ ક્ષેત્ર છે જ્યાં એરપોર્ટ બંધ છે, જ્યારે તુર્કમેનિસ્તાનની સરહદ દૂરસ્થ અને અવિકસિત છે.
• Strong Diplomatic Relations: આંતરરાષ્ટ્રીય મંચ પર ભારતને આર્મેનિયાનું સમર્થન (e.g. Kashmir issue, UNSC seat).
  • 2022માં, ભારતે PINAKA રોકેટ લોન્ચર્સ, આકાશ-1S હવાઈ સંરક્ષણ અને અન્ય શસ્ત્રો માટે USD 250 મિલિયનના સોદા સાથે આર્મેનિયાના ટોચના લશ્કરી સપ્લાયર તરીકે રશિયાને પાછળ છોડી દીધું.
• Regional Connectivity: આર્મેનિયા International North-South Transport Corridor નો અભિન્ન ભાગ છે, જે Caucasus પ્રદેશ દ્વારા વેપાર અને સ્થળાંતર માર્ગોને સુરક્ષિત કરવા માટે ભારતની વ્યાપક વ્યૂહરચના સાથે સંરેખિત છે.

ભારતના અગાઉના અન્ય નાગરિક બચાવ મિશન

# FASTag Annual Pass Scheme

GOVERNMENT SCHEMES

તાજેતરમાં કેન્દ્રીય માર્ગ પરિવહન અને રાજમાર્ગ મંત્રી શ્રી નીતિન ગડકરી દ્વારા ખાનગી વાહનો માટે ‘FASTag Annual Pass Scheme’ શરુ કરવામાં આવી હતી.

• આ યોજના ટોલ પ્લાઝા પર લાંબા સમયથી ચાલી આવતી સમસ્યાઓને ઉકેલવા માટે બનાવવામાં આવી છે.
• FASTag વાર્ષિક પાસની કિંમત ₹3000 છે, અને તે એક વર્ષ માટે અથવા 200 ટ્રીપ સુધી માન્ય છે.
• આ પાસ નેશનલ હાઈવે (NH) અને નેશનલ એક્સપ્રેસ વે (NE) ટોલ પ્લાઝા પર મફત પસાર થવાની મંજૂરી આપે છે.
• નિયમિત ટોલ ચૂકવણીની તુલનામાં વપરાશકર્તાઓ આશરે ₹7,000 બચાવી શકે છે.
• આ પાસ Non-Transferable છે અને ફક્ત તે વાહન માટે માન્ય છે જેના પર FASTag લગાવેલ અને નોંધાયેલ છે.
• વાર્ષિક પાસ ફક્ત Non-Commercial કાર, જીપ અને વાન માટે જ લાગુ પડે છે.

FASTag

• FASTag એ National Payments Corporation of India (NPCI) અને National Highways Authority of India (NHAI) દ્વારા સંચાલિત ઈલેક્ટ્રોનિક ટોલ કલેક્શન સિસ્ટમ છે.
• 2014માં શરૂ કરવામાં આવ્યું હતું અને 2021માં સમગ્ર ભારતમાં તમામ ટોલ પ્લાઝા માટે ફરજિયાત બન્યું હતું. આ સિસ્ટમ વાહનના વિન્ડસ્ક્રીન પર ચોંટાડેલા સ્ટીકરનો ઉપયોગ કરીને ઓટોમેટિક ટોલ ચૂકવણીને મંજૂરી આપે છે.

# 51st G7 Summit

INTERNATIONAL RELATIONS

16-17 જૂન, 2025 દરમિયાન કેનેડાના કનાનાસ્કિસ (Kananaskis) ખાતે 51મી G7 સમિટનું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું.

• કનાનાસ્કિસ ખાતે 2002માં આયોજિત 28મી સમિટ પછી આ બીજી G7 સમિટ હતી અને કેનેડામાં આયોજિત સાતમી સમિટ હતી.
• ભારતના વડાપ્રધાન શ્રી નરેન્દ્રભાઈ મોદીએ પણ આ સમિટમાં હાજરી આપી હતી.
• ભારત G7 જૂથનો ભાગ ન હોવા છતાં છેલ્લા છ વર્ષથી દર વર્ષે વૈશ્વિક સમિટમાં આમંત્રણ આપવામાં આવ્યું છે.
• ભારતને G7 સમિટના આઉટરીચ સત્રોમાં હાજરી આપવા માટે બાર વખત આમંત્રણ આપવામાં આવ્યું છે.
• યુરોપિયન કમિશનના પ્રમુખને પ્રથમ વખત G7 સમિટમાં હાજરી આપવા માટે આમંત્રણ આપવામાં આવ્યું હતું.
• G7 સમિટ દરમિયાન નરેન્દ્રભાઈ મોદીએ કેનેડાના વડાપ્રધાન સાથે દ્વિપક્ષીય બેઠક પણ કરી હતી. સમિટમાં G7 દેશો ભાગીદારી અને સહયોગના 50 વર્ષની ઉજવણી કરી હતી.
• કેનેડાના વડાપ્રધાન શ્રી માર્ક કાર્નેએ આ બેઠકની અધ્યક્ષતા કરી હતી.

G7 સમિટના મુખ્ય પરિણામો શું છે?

• Kananaskis Wildfire Charter: તે Glasgow Leaders’ Declaration (2021) હેઠળ 2030 સુધીમાં વનનાબૂદી અને જમીનના અધોગતિને રોકવા અને ઉલટાવી દેવાના ધ્યેય સાથે સંરેખિત થઈને, વિજ્ઞાન-આધારિત, સ્થાનિક ક્રિયાઓ અને પ્રકૃતિ-આધારિત ઉકેલો દ્વારા જંગલની આગના જોખમોને સંબોધવા માટે પ્રતિબદ્ધ છે.
• G7 Critical Minerals Action Plan: તે મહત્વપૂર્ણ ખનિજ ઉત્પાદનમાં વૈવિધ્યકરણ, રોકાણ અને સ્થાનિક મૂલ્ય નિર્માણને વેગ આપવા અને નવીનતાને પ્રોત્સાહન આપવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે, 2023ના Critical Minerals Security માટે Five-Point Plan (ભારત દ્વારા પણ સમર્થન આપવામાં આવ્યું છે) પર નિર્માણ કરે છે.
  • G7 એ વિશ્વ બેંકની આગેવાની હેઠળની Resilient and Inclusive Supply Chain Enhancement (RISE) Partnership ને મજબૂત બનાવવા માટે પણ પ્રતિબદ્ધ છે.
• Condemned Transnational Repression (TNR): Transnational Repression (TNR)એ વિદેશી હસ્તક્ષેપનું એક આક્રમક સ્વરૂપ છે, જેમાં દેશો અથવા તેમના પ્રોક્સીઓ તેમની સરહદોની બહાર વ્યક્તિઓ અથવા સમુદાયોને ડરાવવા, હેરાન કરવા, નુકસાન પહોંચાડવા અથવા દબાણ કરવાનો પ્રયાસ કરે છે.
• Prevent Migrant Smuggling: G7 એ સ્થળાંતર કરનારાઓની દાણચોરી અટકાવવા અને તેનો સામનો કરવા માટે G7 ગઠબંધન અને આ મુદ્દાને લક્ષ્ય બનાવતા 2024 G7 એક્શન પ્લાન દ્વારા સ્થળાંતર કરનારાઓની દાણચોરી અટકાવવા માટે પ્રતિબદ્ધ છે.

G7 શું છે?

• G7 (Group of Seven)એ વિશ્વના સૌથી વિકસિત અર્થતંત્રો – ફ્રાન્સ, જર્મની, ઈટાલી, યુકે, જાપાન, યુએસ અને કેનેડાનું એક અનૌપચારિક મંચ છે.
  • European Union (EU) એક Non-Enumerated Member તરીકે ભાગ લે છે, જેમાં International Monetary Fund (IMF), World Bank, અને United Nations (UN)ના નેતાઓને ઘણીવાર તેની બેઠકોમાં આમંત્રિત કરવામાં આવે છે.
• Origin & Evolution: 1973ના Oil Crisis અને Financial Turmoil ના પ્રતિભાવમાં 1975માં G6 (યુએસ, યુકે, ફ્રાન્સ, પશ્ચિમ જર્મની, જાપાન, ઇટાલી)ની રચના કરવામાં આવી હતી, જેમાં 1976માં કેનેડા જોડાયું હતું અને તેને G7 બનાવ્યું હતું. 2025નું વર્ષ G7 ની ૫૦મી વર્ષગાંઠ હતી.
  • 1998માં આ જૂથમાં રશિયાનો પણ સમાવેશ કરવામાં આવ્યો હતો. તે સમયે આ જૂથ G-8 અથવા તો ‘Group of Eight’ તરીકે ઓળખાતું હતું. 2014માં ક્રીમિયા (Crimea) વિવાદને કારણે રશિયાને આ જૂથમાંથી હટાવી દેવામાં આવ્યું હતું.
• Nature of G7
  • Informal grouping: કોઈ ઔપચારિક સંધિ નથી, કોઈ કાયમી સચિવાલય કે અમલદારશાહી નથી.
  • Rotating Presidency: દરેક સભ્ય વારાફરતી ચર્ચાઓનું આયોજન કરે છે અને તેનું નેતૃત્વ કરે છે.
  • Decisions by consensus: કોઈ બંધનકર્તા કાયદા નથી (કોઈ કાયદાકીય સત્તા નથી), પરંતુ સભ્યોની આર્થિક અને રાજકીય શક્તિને કારણે નોંધપાત્ર વૈશ્વિક પ્રભાવ.
• Economic Significance
  • વૈશ્વિક અર્થતંત્રના 40% અને વિશ્વની વસ્તીના 10% લોકો G7 દેશોમાં રહે છે.
  • વૈશ્વિક વીજ ઉત્પાદન ક્ષમતાના 36%.
  • વૈશ્વિક ઉર્જા માંગના 30%.
  • વૈશ્વિક ઉર્જા-સંબંધિત કાર્બન ડાયોક્સાઇડ (C02) ઉત્સર્જનના 25%.

# નરેન્દ્રભાઈ મોદી ક્રોએશિયાની મુલાકાતે

INTERNATIONAL RELATION

• તાજેતરમાં વડાપ્રધાન શ્રી નરેન્દ્રભાઈ મોદીએ G7 સમિટમાં આપ્યા પછી 3 દેશોના પ્રવાસના ભાગરૂપે ક્રોએશિયા પહોંચ્યા હતા. આ સાથે પ્રથમ વખત ભારતના કોઈ વડાપ્રધાને ક્રોએશિયાની સત્તાવાર મુલાકાત લીધી હતી.
• ક્રોએશિયાની રાજધાની ઝાગ્રેબમાં શ્રી નરેન્દ્રભાઈ મોદીનું સંગીત અને સાંસ્કૃતિક કાર્યક્રમો સાથે ભવ્ય સ્વાગત કરવામાં આવ્યું હતું.
• મુલાકાતના મુખ્ય પરિણામો
  • Defence Cooperation Plan: સંરક્ષણ સહયોગ પર 2023 ના સમજૂતી કરાર પર નિર્માણ, બંને સંમત થયા હતા.
    • સંયુક્ત લશ્કરી તાલીમ.
    • કર્મચારીઓનું આદાનપ્રદાન.
    • ઉદ્યોગ-સ્તરીય સંરક્ષણ ભાગીદારી.
    • સાયબર સુરક્ષા અને સંરક્ષણ ઉત્પાદનમાં સહયોગ વધારવો.
  • Memorandums of Understanding (MoUs)
    • કૃષિ, સાંસ્કૃતિક આદાનપ્રદાન, વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજી પર હસ્તાક્ષર.
    • ઝાગ્રેબ યુનિવર્સિટીમાં ICCR Chair of Hindi નું 2030 સુધી વિસ્તરણ
    • સંયુક્ત શૈક્ષણિક સંશોધન કાર્યક્રમોનો પ્રારંભ અને લોકો-થી-લોકોના સંબંધોને વધુ ગાઢ બનાવવા માટે પાંચ વર્ષનો સાંસ્કૃતિક આદાનપ્રદાન પહેલ.
  • Investment and Economic Cooperation
    • મુખ્ય ક્ષેત્રોમાં રોકાણ વધારવાની પ્રતિબદ્ધતા: Pharmaceuticals, Agriculture, Information & Digital Technologies, Clean Technology, Semiconductors.
    • ક્રોએશિયાને ભારતના સાગરમાલા પ્રોજેક્ટમાં ભાગ લેવા માટે આમંત્રણ આપવામાં આવ્યું હતું, જે તેની દરિયાઈ કુશળતાનો ઉપયોગ કરશે.
  • Academic and Cultural Exchange
    • શૈક્ષણિક સંસ્થાઓ વચ્ચે સંયુક્ત સંશોધન પ્રોજેક્ટ્સ.
    • લોકો-થી-લોકોના સંબંધોને વેગ આપવા માટે પાંચ વર્ષના સાંસ્કૃતિક વિનિમય કાર્યક્રમને અંતિમ સ્વરૂપ આપવું.
  • Space and Technology Collaboration
    • ભારતે ક્રોએશિયા સાથે તેની અવકાશ ટેકનોલોજી કુશળતા શેર કરવાની યોજનાની જાહેરાત કરી, જેનાથી ઉપગ્રહ પ્રણાલીઓ અને અવકાશ એપ્લિકેશનોમાં સહયોગ માટે માર્ગ ખુલશે.
  • Enhanced Mobility and Diplomatic Engagement
    • મુસાફરી, શિક્ષણ, પર્યટન અને વ્યવસાયિક સહયોગને સરળ બનાવવા માટે આગામી ગતિશીલતા કરારની જાહેરાત.
    • નિયમિત ઉચ્ચ-સ્તરીય રાજદ્વારી પરામર્શ માટે એક માળખું સ્થાપિત કરવું, મુલાકાત દ્વારા ઉત્પન્ન થતી ગતિને સંસ્થાકીય બનાવવી.

ક્રોએશિયા (Croatia)

• સ્થાન: બાલ્કન દ્વીપકલ્પ (Balkan Peninsula) પર દક્ષિણપૂર્વ યુરોપમાં સ્થિત છે.
• સરહદી રાષ્ટ્રો: હંગેરી, સ્લોવેનિયા, સર્બિયા, બોસ્નિયા અને હર્ઝેગોવિના
• ભૌગોલિક સુવિધાઓ
  • ભૌગોલિકતા: ક્રોએશિયાનો લગભગ અડધો ભાગ કાર્સ્ટ (ચૂનાના પત્થર) ભૂપ્રદેશ દ્વારા વર્ગીકૃત થયેલ છે, ખાસ કરીને દિનારિક આલ્પ્સ (Dinaric Alps)માં અગ્રણી.
  • મુખ્ય પર્વતમાળા: દિનારિક આલ્પ્સ (દિનારા – સૌથી ઊંચો બિંદુ)
  • દેશ ભૂમધ્ય અને ખંડીય બંને આબોહવાનો અનુભવ કરે છે.
• નદીઓ
  • Black Sea Basin: Danube, Sava, Drava, Mura, and Kupa
  • Adriatic Sea Basin: Neretva, Cetina, Krka, and Zrmanja

One-Liner Current Affairs

• બ્રિટનની Secret Intelligence Service M16 (Military Intelligence, Section 6)ના પ્રથમ મહિલા વડા તરીકે ‘Blaise Metreweli’ની નિમણુક કરવામાં આવી હતી.
• હરિયાણાના માનેસરમાં ભારતના સૌથી મોટા ગતિશક્તિ મલ્ટી-મોડલ કાર્ગો ટર્મિનલનું ઉદઘાટન કરવામાં આવ્યું હતું.
  • મારૂતિ સુઝુકીના માનેસર સુવિધા ખાતેનું આ ટર્મિનલ ભારતનું સૌથી મોટું ઓટોમોબાઈલ કાર્ગો ટર્મિનલ છે. આ ટર્મિનલ પાટલી રેલવે સ્ટેશન સાથે સમર્પિત 10 કિ.મી. રેલ લિંક દ્વારા જોડાય છે. આ લિંક 121.7 કિ.મી. મોટા હરિયાણા ઓર્બિટલ રેલ કોરિડોરનો એક ભાગ છે.
• ભારતમાં આંતરરાષ્ટ્રીય યોગ દિવસનો મુખ્ય કાર્યક્રમ આંધ્રપ્રદેશના વિશાખાપટ્ટનમમાં વડાપ્રધાન શ્રી નરેન્દ્રભાઈ મોદીના નેતૃત્વમાં યોજાયો હતો.
  • વિશાખાપટ્ટનમમાં એક સાથે 3 લાખથી વધુ લોકોએ યોગ કરીને વર્લ્ડ રેકોર્ડ સર્જયો હતો.
  • 22000થી વધુ આદિવાસી વિદ્યાર્થીઓએ એકસાથે 108 સૂર્ય નમસ્કાર એક જ સ્થળે 108 મિનીટ સુધી કર્યા હતા.
  • આ દિવસની રાજ્યકક્ષાની ઉજવણી વડનગર ખાતે કરવામાં આવી હતી. આ વર્ષના યોગ દિવસે વડનગરના ઐતિહાસિક શર્મિષ્ઠા તળાવ ખાતે 2121 યોગ સાધકોના એક સાથે ભુજંગાસન દ્વારા નવો કીર્તિમાન પ્રસ્થાપિત કરીને ગિનિસ બુક ઓફ રેકોર્ડમાં સ્થાન મેળવ્યું છે.
• શ્રી નીરજ ચોપરાએ 2025 Paris Diamond League માં 88.16 મીટરના નોંધપાત્ર પ્રયાસ થ્રો સાથે વિજય મેળવ્યો હતો.
  • નીરજ ચોપરાએ બે વર્ષ પછી ડાયમંડ લીગનો ખિતાબ જીત્યો છે.
  • આ લીગમાં 87.88 મીટરના અંતર સાથે Julian Weber (Germany) બીજા સ્થાને રહ્યા હતા, જયારે Luiz Mauricio Da Silva (Brazil) 86.62 મીટરના અંતર સાથે ત્રીજા સ્થાને રહ્યા હતા.