Daily Current Affairs 13-15 January 2025: List of Important Days

• 15 January 2025
  1. ભારતીય સેના દિવસ (Indian Army Day)
     • રાષ્ટ્રની રક્ષામાં સૈનિકોના સમર્પણ અને બલિદાનનું સન્માન કરવા માટે દર વર્ષે 15 જાન્યુઆરીના રોજ ભારતીય સેના દિવસ ઉજવવામાં આવે છે.
     • આ દિવસ ભારતીય સેનાના પ્રથમ કમાન્ડર ચીફ જનરલ કે. એમ. કરિયપ્પા (સ્વર્ગસ્થ ફિલ્ડ માર્શલ)ની સિદ્ધિઓને પણ યાદ કરે છે.
     • તેમણે બ્રિટિશ જનરલ Sir F. R. R. Bucherનું સ્થાન લીધું, જે ભારતના સ્વતંત્રતા પછીના લશ્કરી નેતૃત્વમાં એક ઐતિહાસિક ક્ષણ હતી.
     • Indian Army Day 2025 થીમ: ‘સમર્થ ભારત, સક્ષમ સેના’ (Capable India, Empowered Army)
     • પુણે 15 જાન્યુઆરી 2025ના રોજ પ્રથમ વખત 77મા Indian Army Day Parade નું આયોજન કરશે.
       • તે Southern Command, National Defence Academy (NDA) અને DRDO facilities જેવા મુખ્ય મથકોનું ઘર છે.

આજનો ઈતિહાસ: (13-15 January)

DAY IN HISTORY

• 13 January
  • 13 January 1938: પ્રખ્યાત ભારતીય સંતૂર વાદક પંડિત શિવકુમાર શર્માનો જન્મ જમ્મુમાં થયો હતો.
    • તેમને ભારતીય શાસ્ત્રીય સંગીતમાં યોગદાન માટે 1986માં સંગીત નાટક અકાદમી પુરસ્કાર, 1991માં પદ્મશ્રી અને 2001માં પદ્મવિભૂષણથી સન્માનિત કરવામાં આવ્યા હતા.
  • 13 January 1949: રાકેશ શર્માનો જન્મ પંજાબના પટિયાલામાં થયો હતો.
    • તે ભારતના પ્રથમ અને વિશ્વના 138માં અંતરીક્ષ યાત્રી હતા.
    • ભારતીય વાયુ સેનામાં તેમના યોગદાન માટે ભારત સરકાર દ્વારા ‘અશોક ચક્ર’થી સન્માનિત કરવામાં આવ્યા.
• 14 January
  • 14 January 1926: પ્રસિદ્ધ લેખિકા મહાશ્વેતા દેવીનો જન્મ થયો હતો.
    • 1956માં તેમની પહેલી રચના ‘ઝાંસી કી રાણી’ પ્રકાશિત થઈ.
    • ‘હજાર ચૌરાસી કી માં’ તેમની ચર્ચિત કૃતિ છે.
    • તેઓ સાહિત્ય અકાદમી પુરસ્કાર, જ્ઞાનપીઠ, પદ્મશ્રી, પદ્મવિભૂષણ અને રમન મેગસેસે પુરસ્કારોથી સન્માનિત છે.
• 15 January
  • 15 January 1759: બ્રિટિશ સંગ્રહાલયને પ્રથમ વખત જનતા માટે ખોલવામાં આવ્યું.
    • તેની સ્થાપના 1753માં થઈ હતી.
  • 15 January 1926: ખાશાબા દાદાસાહેબ જાધવનો જન્મ મહારાષ્ટ્રના સતારા જિલ્લામાં થયો હતો.
    • તે સ્વતંત્ર ભારતના પ્રથમ ઓલિમ્પિક મેડલ જીતનારા એથ્લેટ હતા.
    • તેઓ હેલસિંકીમાં 1952 સમર ઓલિમ્પિક્સમાં બ્રોન્ઝ મેડલ જીતવા માટે જાણીતા છે.
    • તે ‘પોકેટ ડાયનેમો’ નામથી પણ જાણીતા હતા.
  • 15 January 2001: વિકિપીડિયા વેબસાઈટ લૉન્ચ કરવામાં આવી હતી.
    • જીમી વેલ્સે તેની સ્થાપના કરી હતી.

Daily Current Affairs 13-15 January 2025

# Avaniyapuram Jallikattu 2025

ART & CULTURE

તાજેતરમાં તમિલનાડુમાં ત્રણ દિવસીય અવનિયાપુરમ જલ્લીકટ્ટુ (Avaniyapuram Jallikattu) કાર્યક્રમ યોજાયો હતો. પોંગલ લણણી ઉત્સવનો ભાગ બનેલા આ કાર્યક્રમમાં 1,100 બળદ અને 900 બળદ પાળનારાઓએ ભાગ લીધો હતો. શ્રેષ્ઠ બળદ માટે 11 લાખ રૂપિયાનું ટ્રેક્ટર અને શ્રેષ્ઠ બળદ પાળનારા માટે 8 લાખ રૂપિયાની કારનો ઈનામનો સમાવેશ થાય છે.

તમિલનાડુના સાંસ્કૃતિક વારસાનો આધારસ્તંભ ‘અવનિયાપુરમ જલ્લીકટ્ટુ’ 14 જાન્યુઆરી, 2025ના રોજ મદુરાઈમાં શરૂ થયો હતો. પોંગલ તહેવાર દરમિયાન ઉજવવામાં આવતો આ વાર્ષિક બળદ-શિકાર કાર્યક્રમ, સહભાગીઓની બહાદુરી અને કૌશલ્ય અને પ્રદેશની ઊંડા મૂળ પરંપરાઓનું પ્રદર્શન કરે છે.

Jallikattu વિશે

• જલ્લીકટ્ટુએ તમિલનાડુમાં પોંગલ તહેવાર દરમિયાન યોજાતી પરંપરાગત બળદને કાબૂમાં રાખવાની રમત છે. તે એરુથાઝુવુથલ (Eruthazhuvuthal) તરીકે પણ ઓળખાય છે.
• Vadi manjuvirattu, Veli virattu, Vatam Manjuvirattu એ આ રમતના પ્રકારો છે.
• સ્પર્ધકો ઈનામ જીતવા માટે બળદને કાબૂમાં લેવાનો પ્રયાસ કરે છે. જો નિષ્ફળ જાય તો બળદનો માલિક ઈનામનો દાવો કરે છે.
• Cultural Significance: પ્રકૃતિની ઉજવણી કરે છે, પુષ્કળ પાક માટે કૃતજ્ઞતા વ્યક્ત કરે છે અને તેમાં પશુ પૂજાનો સમાવેશ થાય છે.
• Region: મદુરાઈ, તિરુચિરાપલ્લી, થેની, પુડુક્કોટાઈ અને ડિંડીગુલ જેવા જિલ્લાઓમાં લોકપ્રિય છે.
• Breed Used: શિવગંગાઈ (Sivagangai) જિલ્લાના પુલીકુલમ (Pulikulam)નો સામાન્ય રીતે જલ્લીકટ્ટુમાં ઉપયોગ થાય છે.
• Ancient Origins: મોહેંજોદારો (2,500-1,800 BC)ના એક સીલમાં બળદને કાબૂમાં રાખવાના સંદર્ભો જોવા મળે છે.
• Tamil Literature: જલ્લીકટ્ટુનો ઉલ્લેખ સંગમ યુગના તમિલ મહાકાવ્ય ઈલાંગો (Ilango) દ્વારા સિલાપ્પાદિકરમ (Silappadikaram)માં કરવામાં આવ્યો છે.

# Regional Conference on Drug Trafficking and National Security

NATIONAL NEWS

• કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રી અને સહકારિતા મંત્રી શ્રી અમિત શાહ દ્વારા 11 જાન્યુઆરીના રોજ નવી દિલ્હીમાં “Drug Trafficking and National Security” વિષય પર પ્રાદેશિક પરિષદની અધ્યક્ષતા કરવામાં આવી હતી.
• Narcotics Control Bureau (NCB) દ્વારા આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું.
• આ પરિષદનો ઉદ્દેશ્ય વિવિધ રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો વચ્ચે સહયોગ વધારવાનો છે.
• તે રાષ્ટ્રીય નાર્કોટિક્સ હેલ્પલાઈન MANASમાંથી રીઅલ-ટાઈમ ડેટા શેર કરવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરશે.
• ધ્યેય: ડ્રગ હેરફેર સામે લડવામાં એન્ટી-નાર્કોટિક્સ ટાસ્ક ફોર્સ (ANTF)ની અસરકારકતામાં સુધારો કરવાનો છે.
• NCBના ભોપાલ ઝોનલ યુનિટના નવા ઓફિસ સંકુલનું ઉદઘાટન કર્યું અને તમામ રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોમાં MANAS-2 હેલ્પલાઈનનું વિસ્તરણ કર્યું.
• કાયદાકીય પગલાં અને ખાસ અદાલતો
  • Narcotic Drugs and Psychotropic Substances (PIT-NDPS)માં ગેરકાયદેસર ટ્રાફિકિંગ (Illicit Traffic) કાયદાના અમલીકરણ પર ચર્ચા કરવામાં આવશે.
  • ડ્રગના કેસોની ઝડપી સુનાવણી માટે ખાસ NDPS કોર્ટની સ્થાપના પણ પ્રાથમિકતા છે.
  • આ પગલાં કાનૂની પ્રક્રિયાને સુવ્યવસ્થિત કરવા અને ન્યાય સુનિશ્ચિત કરવાનો છે.
    • MANAS – A helpline for drug-related issues.
    • NCB – Narcotics Control Bureau, India’s drug enforcement agency.
    • PIT-NDPS – Legislation combating drug trafficking.
    • ANTF – Anti-Narcotics Task Force, coordinating drug enforcement.
    • SFSL – State Forensic Science Laboratories aiding investigations.

# દિવ્ય કલા મેળો

NATIONAL NEWS

• સામાજિક ન્યાય અને સશક્તિકરણ મંત્રાલયના દિવ્યાંગ વ્યક્તિઓના સશક્તિકરણ વિભાગ દ્વારા 9-19 જાન્યુઆરી 2025 દરમિયાન વડોદરાના અકોટા સ્ટેડિયમ ખાતે ‘દિવ્ય કલા મેળા’નું આયોજન કરવામાં આવ્યું છે. જેથી દિવ્યાંગ ઉદ્યોગસાહસિકો/કારીગરોના ઉત્પાદનો અને કારીગરનું પ્રદર્શન કરી શકાય.
• આ મેળામાં જમ્મુ અને કાશ્મીર, ઉત્તર પૂર્વીય રાજ્યો સહિત દેશના વિવિધ ભાગોના કારીગરો હસ્તકલા, હાથવણાટ, ભરતકામ અને પેકેજડ ફૂડ વગેરે જેવા આકર્ષક ઉત્પાદનોનું પ્રદર્શન અને વેચાણ કરશે.
• અત્યાર સુધીમાં કુલ 22 રાષ્ટ્રીય મેળા સફળતાપૂર્વક પૂર્ણ થયા છે, આ વર્ષે 23મા મેળાનું આયોજન કરવામાં આવ્યું છે.
• આ મેળામાં IRCON (Indian Railway Construction International Limited)ના CSR (Corporate Social Responsibility) ફંડમાંથી NDFDC (National Divyangjan Finance and Development Corporation) દ્વારા 11 દિવ્યાંગ વ્યક્તિઓને મોટરાઈઝ્ડ ટ્રાઈસાઈકલનું વિતરણ કરવામાં આવશે.
• કેન્દ્ર સરકારે દિવ્યાંગ લોકોની શ્રેણીઓ 7 થી વધારીને 21 કરી છે. સરકારી નોકરીઓમાં દિવ્યાંગો માટે અનામત 3% થી વધારીને 4% કરવામાં આવી છે અને સરકારી શૈક્ષણિક સંસ્થાઓમાં દિવ્યાંગો માટે અનામત 3% થી વધારીને 5% કરવામાં આવી છે.

# Bharat Climate Forum 2025

ECONOMICS

તાજેતરમાં કેન્દ્રીય વાણિજ્ય અને ઉદ્યોગ મંત્રી (Union Minister of Commerce and Industry) શ્રી પિયુષ ગોયલ દ્વારા નવી દિલ્હીમાં Bharat Climate Forum 2025 ખાતે ભારત ક્લીનટેક મેન્યુફેક્ચરિંગ પ્લેટફોર્મ (Bharat Cleantech Manufacturing Platform) લોન્ચ કરવામાં આવ્યું છે.

Bharat Climate Forum

• તે એક રાષ્ટ્રીય પ્લેટફોર્મ છે, જે ભારતમાં ક્લીન ટેક મેન્યૂફેક્ચરિંગને વેગ આપવા માટે નીતિ, ઉદ્યોગ, નાણાં અને સંશોધનના હિસ્સેદારો (Stakeholders)ને એક કરવા માટે સમર્પિત છે.
• આયોજક: Centre for Indigenous Economic Understanding (CIEU) અને Dalberg Advisors
• આ ફોરમને નવી અને નવીનીકરણીય ઉર્જા મંત્રાલય (Ministry of New and Renewable Energy), નીતિ આયોગ અને આંતરરાષ્ટ્રીય સૌર જોડાણ (International Solar Alliance) સહિત મુખ્ય સંસ્થાઓ દ્વારા સમર્થન પ્રાપ્ત છે.
• ઉદ્દેશ્ય: ક્લીન ટેક મેન્યૂફેક્ચરિંગમાં ભારતને વૈશ્વિક નેતા તરીકે સ્થાપિત કરવું, નેટ-ઝીરો અને વિકસિત ભારતની સફર તરફ આત્મનિર્ભરતાને પ્રોત્સાહન આપવું.
• થીમ: આ ફોરમ છ પાયાના વિષયો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરશે જે ભારતની નેટ-ઝીરો મહત્વાકાંક્ષાઓને આગળ વધારવા માટે મહત્વપૂર્ણ છે.
  • Clean energy generation and storage
  • Manufacturing for Net-Zero
  • E-mobility and green transportation
  • Climate finance and investment mobilization
  • Industrial decarbonization and clean energy transition
  • Building partnerships for climate action and leadership

# Drishti 10 Starliner

DEFENCE/SECURITY

અદાણી ડિફેન્સ એન્ડ એરોસ્પેસ (Adani Defence and Aerospace) દ્વારા વિકસિત દ્રષ્ટિ 10 સ્ટારલાઈનર (Drishti 10 Starliner) ડ્રોન ગુજરાતના પોરબંદર કિનારે મોકલવામાં આવ્યું.

Drishti 10 Starliner વિશે

• Drishti 10 Starliner એક અદ્યતન માનવરહિત હવાઈ વાહન (UAV – Unmanned Aerial Vehicle) છે.
• ઈઝરાયેલી કંપની Elbit Systems ના સહયોગથી અદાણી ડિફેન્સ અને એરોસ્પેસ દ્વારા વિકસિત કરવામાં આવ્યું.
• સામાન્ય રીતે Hermes 900 તરીકે ઓળખાય છે.
• આ ડ્રોન એક MALE (Medium Altitude Long Endurance) છે.
• સ્વદેશી સામગ્રી: લગભગ 70% ડ્રોન ભારતમાં બને છે.
• પેલોડ ક્ષમતા: 450 કિલોગ્રામ સુધીનો પેલોડ વહન કરી શકે છે.
• Features
  • Intelligence, Surveillance, and Reconnaissance (ISR): આ ડ્રોન અદ્યતન ISR કામગીરી માટે રચાયેલ છે.
  • Over-the-Horizon Capabilities: મોટા દરિયાઈ પ્રદેશો પર સતત દેખરેખ પૂરી પાડે છે.

# ઓડિશા: આયુષ્માન ભારત યોજના લાગુ કરનાર 34મું રાજ્ય

GOVERNMENT POLICIES

તાજેતરમાં ઓડિશા સરકાર દ્વારા રાજ્યમાં આયુષ્માન ભારત-પ્રધાનમંત્રી જન આરોગ્ય યોજના (AB-PMJAY) લાગુ કરવા માટે રાષ્ટ્રીય આરોગ્ય સત્તામંડળ (National Health Authority) સાથે એક સમજૂતી કરાર (MoU) પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા.

ઓડિશામાં AB-PMJAY અમલીકરણ વિશે

• PM-JAYને ઓડિશામાં હાલની ગોપબંધુ જન આરોગ્ય યોજના (GJAY) સાથે સંકલિત કરવામાં આવશે.
• પ્રતિ પરિવાર વાર્ષિક ₹૫ લાખનું કવર પૂરું પાડે છે, જેમાં મહિલા સભ્યો માટે વધારાના ₹૫ લાખનો સમાવેશ થાય છે.
• આશરે 1.03 કરોડ પરિવારોને આવરી લેવામાં આવશે, જેમાં 67.8 લાખ પરિવારોને કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા સહાય આપવામાં આવશે.

આયુષ્માન ભારત – પ્રધાનમંત્રી જન આરોગ્ય યોજના (AB PM-JAY)

• મંત્રાલય: આરોગ્ય અને પરિવાર કલ્યાણ મંત્રાલય
• લોન્ચ તારીખ: 23 સપ્ટેમ્બર 2018
• ઉદ્દેશ્ય: યુનિવર્સલ હેલ્થ કવરેજ (UHC) પૂરું પાડવું અને બધા માટે પોષણક્ષમ આરોગ્યસંભાળ સુનિશ્ચિત કરવી.
• Components of Ayushman Bharat
  • Health and Wellness Centres (HWCs): પ્રાથમિક આરોગ્ય સંભાળ સેવાઓ પૂરી પાડે છે જેમ કે Prevention, Promotion અને Ambulatory Care.
  • Pradhan Mantri Jan Arogya Yojana (PM-JAY): લાયક પરિવારોને ગૌણ અને તૃતીય સંભાળ (એecondary and Tertiary Care) હોસ્પિટલમાં દાખલ થવાના લાભો પ્રદાન કરે છે.
• PM-JAYની વિશેષતાઓ
  • વિશ્વની સૌથી મોટી આરોગ્ય વીમા યોજના.
  • પ્રતિ પરિવાર દર વર્ષે ₹5 લાખનું આરોગ્ય વીમા કવરેજ.
    • મહિલા સભ્યો માટે વધારાના 5 લાખ રૂપિયા પૂરા પાડે છે.
  • પરિવારના કદ અથવા પરિવારના સભ્યોની ઉંમર પર કોઈ મર્યાદા નથી.
  • નોંધણીના પહેલા દિવસથી પહેલાથી અસ્તિત્વમાં રહેલા રોગોને પણ આવરી લે છે.

ગોપબંધુ જન આરોગ્ય યોજના (GJAY)

• આ ઓડિશા સરકાર દ્વારા શરૂ કરાયેલ એક મુખ્ય આરોગ્યસંભાળ યોજના છે.
• ઓડિશાના આદરણીય સ્વાતંત્ર્ય સેનાની અને સમાજ સુધારક ગોપબંધુ દાસના નામ પરથી તેનું નામકરણ કરવામાં આવ્યું છે.
• ઉદ્દેશ્ય: સમાજના આર્થિક રીતે નબળા વર્ગોને મફત અને ગુણવત્તાયુક્ત આરોગ્યસંભાળ પૂરી પાડવાનો ઉદ્દેશ્ય.
• આરોગ્ય અને પરિવાર કલ્યાણ વિભાગ, ઓડિશા દ્વારા સંચાલિત
• આયુષ્માન ભારત સાથે સરખામણી
  • ઉદ્દેશો અને કાર્યક્ષેત્રમાં આયુષ્માન ભારત – પ્રધાનમંત્રી જન આરોગ્ય યોજના (AB-PMJAY) સમાન જ છે.
  • GJAY ખાસ ઓડિશા માટે છે અને મહિલા લાભાર્થીઓ માટે ઉચ્ચ નાણાકીય કવરેજ પૂરું પાડે છે.
• મુખ્ય વિશેષતાઓ
  • મફત આરોગ્યસંભાળ સેવાઓ
    • માધ્યમિક અને તૃતીય સ્તરની સારવાર માટે મફત તબીબી સંભાળ પૂરી પાડે છે.
    • સરકારી અને Empanelled ખાનગી હોસ્પિટલો બંનેને આવરી લે છે.
  • Eligibility Criteria
    • સામાજિક-આર્થિક જાતિ વસ્તી ગણતરી (SECC) 2011 ના આધારે પરિવારોને આવરી લે છે.
    • આર્થિક રીતે નબળા જૂથોને લક્ષ્ય બનાવે છે, ખાસ કરીને ગરીબી રેખા નીચે રહેતા લોકો.

One-Liner Current Affairs