Daily Current Affairs 02 July 2024

Daily Current Affairs 02 July 2024: List of Important Days

CALENDAR

1. World UFO Day
   • દર વર્ષે 2 જુલાઈના રોજ, વિશ્વના વિવિધ ભાગોમાં જોવા મળતા અજાણ્યા ઉડતા પદાર્થો (UFO – Unidentified Flying Objects) અને એલિયન (Alien) જીવન સ્વરૂપો વિશે જાગૃતિ લાવવા માટે World UFO Dayની ઉજવણી કરવામાં આવે છે.

Daily Current Affairs 02 July 2024

# Bustard Recovery Program

ENVIRONMENT

Great Indian Bustard and The Lesser Floricanની લાંબા ગાળાની પુનઃપ્રાપ્તિ માટે 2016 થી સંરક્ષણ કાર્યક્રમ ચાલી રહ્યો છે. તેનો અમલ ભારતીય વન્યજીવન સંસ્થા દ્વારા કરવામાં આવી રહ્યો છે અને આગળનો તબક્કો 2024 થી 2033 સુધી પ્રસ્તાવિત છે. તેમાં Habitat Development, In-Situ Conservation, Completion of Conservation Breeding Centre, Release of Captive Breeding Birds વગેરેનો સમાવેશ થાય છે.

Great Indian Bustard અને Lesser Florican વિશે

બંને ભારતમાં Bustardsની પ્રજાતિઓ છે, અન્ય બે Bengal Florican અને Houbara Bustard છે.

Great Indian Bustard

• સંરક્ષણ સ્થિતિ (Conservation Status)
  • વન્યજીવ સંરક્ષણ અધિનિયમ, 1972 ની સૂચિ I અને IV
  • IUCN: ગંભીર રીતે ભયંકર (Critically Endangered)
  • CITES નું પરિશિષ્ટ I
  • જાતિ પુનઃપ્રાપ્તિ કાર્યક્રમ હેઠળ સૂચિબદ્ધ
  • વર્તન અને લાક્ષણિકતાઓ (Behaviour and Characteristics):
    • બાળકોના સેવન અને સંભાળમાં નર કોઈ ભૂમિકા ભજવતા નથી.
    • એક ઘાસના મેદાનની પ્રજાતિ, ભારતીય ઉપખંડમાં સ્થાનિક (Endemic to the Indian Subcontinent).
    • સર્વભક્ષી અને તકવાદી ખાનારા (Omnivorous and Opportunist Eaters).
  • આવાસ (Habitat):
    • મોટે ભાગે રાજસ્થાન અને ગુજરાત સુધી મર્યાદિત. મહારાષ્ટ્ર, કર્ણાટક અને આંધ્રપ્રદેશમાં નાની વસ્તી જોવા મળે છે.

Lesser Florican

• સંરક્ષણ સ્થિતિ (Conservation Status)
  • વન્યજીવ સંરક્ષણ અધિનિયમ, 1972 ની સૂચિ I
  • IUCN: ગંભીર રીતે ભયંકર (Critically Endangered)
  • વર્તન અને લાક્ષણિકતાઓ (Behaviour and Characteristics):
    • એક ઘાસના મેદાનની પ્રજાતિ, ભારતીય ઉપખંડમાં સ્થાનિક (Endemic to the Indian Subcontinent).
    • પુરૂષ ફ્લોરીકન સામાન્ય રીતે તેમના માદા સમકક્ષો કરતાં ટૂંકા અને હળવા હોય છે.
    • સર્વભક્ષી (Omnivorous) અને હવાઈ પ્રણય પ્રદર્શન માટે જાણીતું.
  • આવાસ (Habitat): રાજસ્થાન, ગુજરાત, મધ્યપ્રદેશ અને આંધ્ર પ્રદેશ, મહારાષ્ટ્ર અને કર્ણાટકના ભાગો.

# ત્રણ નવા ફોજદારી કાયદા 1 જુલાઈથી લાગુ

POLITY/GOVERNANCE

ત્રણ નવા ફોજદારી કાયદા સંસદ દ્વારા 2023 માં પસાર કરવામાં આવ્યા હતા. ભારતીય ન્યાય સંહિતા (BNS) ની કલમ 106(2), જે હિટ એન્ડ રન કેસમાં સજાની જોગવાઈ કરે છે, તેને રોકી દેવામાં આવી છે.

નવા ફોજદારી કાયદાઓનું મહત્વ (Significance of new criminal laws)

• સુધારાત્મક ન્યાય (Reformative justice): જેમ કે કેદને બદલે સમુદાય સેવા.
• ન્યાય પ્રણાલીનું આધુનિકીકરણ (Modernising the justice system): ભૂતપૂર્વ ભારતીય દંડ સંહિતા (1860) જૂની છે અને ફોજદારી ન્યાયશાસ્ત્રના વર્તમાન ધોરણોને પ્રતિબિંબિત કરતી નથી.
• માહિતીનો સીમલેસ ફ્લો (Seamless flow of Information): તપાસ અને ન્યાયિક કાર્યવાહીમાં સામેલ પક્ષકારો વચ્ચે સંકલન અને સહયોગને સુધારવા માટે રચાયેલ છે.

# Li-Fi ટેકનોલોજી

SCIENCE AND TECHNOLOGY

સંરક્ષણ મંત્રાલય (MoD – Ministry of Defence) સુરક્ષિત અને કાર્યક્ષમ ડેટા ટ્રાન્સમિશન માટે Li-Fi ટેકનોલોજી હસ્તગત કરશે.

• MoD એ ભારતીય સંરક્ષણ ક્ષેત્ર માટે, ખાસ કરીને નૌકાદળ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવા માટે Li-Fi ટેક્નોલોજીને સુરક્ષિત કરવા માટે ઇનોવેશન્સ ફોર ડિફેન્સ એક્સેલન્સ (iDEX – Innovations for Defence Excellence) હેઠળ સ્ટાર્ટ-અપને ભંડોળ પૂરું પાડ્યું.
  • iDEX સંરક્ષણ અને એરોસ્પેસ ક્ષેત્રમાં નવીનતા અને ટેકનોલોજી વિકાસને પ્રોત્સાહન આપે છે.
  • MoD હેઠળ ડિફેન્સ ઈનોવેશન ઓર્ગેનાઈઝેશન (Defence Innovation Organization) દ્વારા સંચાલિત.

Li-Fi ટેકનોલોજી વિશે

• દ્વિપક્ષીય વાયરલેસ (Bidirectional Wireless) કે જે સંચાર (Communication) માટે Visible Light (400-800 Terahertz) નો ઉપયોગ કરે છે, જ્યારે Wi-Fi રેડિયો તરંગોનો ઉપયોગ કરે છે.
  • Light Emitting Diode (LED)ની મદદથી Data Transmit કરે છે.
• એપ્લિકેશન્સ:
  • એરક્રાફ્ટ્સ, હોસ્પિટલ્સ (ઓપરેશન થિયેટર), પાવર પ્લાન્ટ વગેરે જ્યાં ઇલેક્ટ્રોમેગ્નેટિક (રેડિયો) હસ્તક્ષેપ સુરક્ષા સમસ્યાઓ બનાવે છે.

Wi-Fi પર Li-Fi નો ફાયદો

• ઝડપી: Combination of Low Interference, High Bandwidths ઉચ્ચ ડેટા દર પ્રદાન કરે છે.
• સસ્તું અને ટકાઉ: તે Wi-Fi કરતાં 10 ગણું સસ્તું છે, ઓછા ઘટકોની જરૂર છે અને ઓછી ઊર્જા વાપરે છે.
• સુરક્ષિત: રેડિયો તરંગોની જેમ પ્રકાશ દિવાલોમાંથી પસાર થતો નથી, તેથી તે અવરોધ અટકાવે છે.
• ગેરફાયદા
  • Wi-Fi કરતાં ઘણી ટૂંકી શ્રેણી (Range)
  • પ્રકાશની રોશની શ્રેણીની બહાર ઍક્સેસ કરી શકાતી નથી, વગેરે.

# ડિજિટલ ઈન્ડિયા પહેલ (Digital India Initiative)ને 9 વર્ષ પૂર્ણ

GOVERNMENT POLICIES

તાજેતરમાં, વડાપ્રધાને તેની નવ વર્ષની સફળ સફરને ચિહ્નિત કરીને ડિજિટલ ઈન્ડિયા પહેલની નોંધપાત્ર અસર પર ભાર મૂક્યો હતો. તેમણે ડિજિટલ ઈન્ડિયાને રાષ્ટ્રીય સશક્તિકરણ, જીવન ધોરણને ઉન્નત કરવા અને પારદર્શિતાને પ્રોત્સાહનના પ્રતીક તરીકે દર્શાવ્યું હતું. તે એક અમ્બ્રેલા પ્રોગ્રામ છે જે વિવિધ કેન્દ્રીય મંત્રાલયો/વિભાગો અને રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો (UTs)ના બહુવિધ પ્રોજેક્ટ્સને આવરી લે છે.

ડિજિટલ ઈન્ડિયા પહેલ (Digital India Initiative) શું છે?

• ડિજિટલ ઈન્ડિયા, ભારત સરકાર દ્વારા 1લી જુલાઈ 2015ના રોજ શરૂ કરવામાં આવી હતી.
• આ પ્રોગ્રામ અગાઉના ઈ-ગવર્નન્સ પ્રયાસો પર બનેલો છે જે 1990ના દાયકાના મધ્યમાં શરૂ થયો હતો પરંતુ તેમાં સુસંગતતા અને ક્રિયાપ્રતિક્રિયાનો અભાવ હતો.
• Key Focus Areas:
  • દરેક નાગરિક માટે ઉપયોગિતા તરીકે ડિજિટલ ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર (Digital Infrastructure as a Utility to Every Citizen)
  • માંગ પર શાસન અને સેવાઓ (Governance & Services on Demand)
  • નાગરિકોનું ડિજિટલ સશક્તિકરણ (Digital Empowerment of Citizens)

ડિજિટલ ઈન્ડિયા પહેલના નવ સ્તંભો (Nine Pillars of Digital India Initiative)

1. Broadband Highways
2. Universal Access to Mobile Connectivity
3. Public Internet Access Programme
4. E-Governance, Utilize Technology to Streamline Government Services
5. E-Kranti
6. Information for All
7. Electronics Manufacturing
8. Information Technology (IT) for Jobs
9. Early Harvest Programs

ડિજિટલ ઈન્ડિયા માટે વિવિધ ડિજિટલ ઈન્ડિયા પહેલો શું છે?

• Adhaar: બાયોમેટ્રિક ઓળખ પ્રણાલી કે જે નિવાસીઓને અનન્ય 12-અંકની ઓળખ નંબર assign કરે છે.
• Bharatnet: ગામડાઓમાં હાઇ-સ્પીડ બ્રોડબેન્ડ કનેક્ટિવિટી પૂરી પાડવા, ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં ડિજિટલ સેવાઓને સક્ષમ કરવા માટેનો એક પ્રોજેક્ટ છે.
• Startup India: ઈન્સેન્ટિવ, ફંડિંગ અને મેન્ટરિંગ દ્વારા ઉદ્યોગસાહસિકતાને પ્રોત્સાહન આપવા અને સ્ટાર્ટઅપ્સને સમર્થન આપવાની પહેલ.
• e-NAM: એક ઓનલાઈન ટ્રેડિંગ પ્લેટફોર્મ જે કૃષિ બજારોને જોડે છે, ઉત્પાદનના કાર્યક્ષમ વેચાણની સુવિધા આપે છે.
• Digital Locker: મહત્વપૂર્ણ દસ્તાવેજોને ડિજિટલ રીતે સુરક્ષિત રીતે સ્ટોર કરવા અને ઍક્સેસ કરવા માટે ક્લાઉડ-આધારિત પ્લેટફોર્મ.
• BHIM UPI: ડિજિટલ પેમેન્ટ સિસ્ટમ કે જે સ્માર્ટફોનનો ઉપયોગ કરીને સુરક્ષિત peer-to-peer વ્યવહારોને સક્ષમ કરે છે.
• eSign Framework: ડિજિટલ હસ્તાક્ષરનો ઉપયોગ કરીને દસ્તાવેજો પર ઑનલાઇન હસ્તાક્ષર કરવાની મંજૂરી આપે છે.
• MyGov: એક નાગરિક જોડાણ પ્લેટફોર્મ જે શાસન અને નીતિ ચર્ચાઓમાં સહભાગિતાની સુવિધા આપે છે.
• e-Hospital: ઓનલાઈન રજીસ્ટ્રેશન અને હેલ્થ રેકોર્ડ્સની ઍક્સેસ સહિત ડિજીટાઈઝ્ડ હોસ્પિટલ સેવાઓ.
• SWAYAM
• UMANG App
• Smart Cities Mission

પહેલ દ્વારા સામનો કરવામાં આવતા મુખ્ય પડકારો: સંકલન મુદ્દાઓ (કાર્યક્રમ ઘણા વિભાગોને આવરી લે છે), ગ્રામીણ-શહેરી ડિજિટલ વિભાજન વગેરે.