Daily Current Affairs 01 July 2024

Daily Current Affairs 01 July 2024: List of Important Days

CALENDAR

1. National Doctor’s Day
   • 1 જુલાઈના રોજ ફિઝિશિયન (Physician) અને પશ્ચિમ બંગાળના પ્રથમ મુખ્ય પ્રધાન (Chief Minister) ડૉ. બિધાન ચંદ્ર રોય (Bidhan Chandra Roy)ની યાદમાં સમગ્ર દેશમાં રાષ્ટ્રીય ડૉક્ટર્સ દિવસ (National Doctor’s Day) ઉજવવામાં આવે છે. તેમનો જન્મ 1 જુલાઈ 1882 ના રોજ થયો હતો અને 1 જુલાઈ 1962ના રોજ તેમનું નિધન થયું હતું.
2. National Postal Worker Day
   • ટપાલ કર્મચારીઓ જે તમામ મેઇલ અને પેકેજો પહોંચાડવા માટે સતત અને ખંતપૂર્વક કામ કરે છે, તેમનો આભાર અને પ્રશંસા કરવા માટે સમગ્ર દેશમાં 1 જુલાઈના રોજ National Postal Worker Day ઉજવવામાં આવે છે.
3. Chartered Accountants Day
   • 1 જુલાઈ 1949ના રોજ The Institute of Chartered Accountants of India (ICAI)ની સ્થાપના થઈ હતી તેથી ભારતમાં આ દિવસે Chartered Accountants Day તરીકે ઉજવવમાં આવે છે. ICAI એ વિશ્વની બીજી સૌથી મોટી વ્યાવસાયિક એકાઉન્ટિંગ અને ફાઇનાન્સ સંસ્થા છે.
4. Canada Day
5. GST Day
   • ગુડ્સ એન્ડ સર્વિસ ટેક્સ (GST) એ ભારતમાં એક પરોક્ષ કર પ્રણાલી છે જે માલ અને સેવાઓના પુરવઠાને લાગુ પડે છે. દર વર્ષે 1 જુલાઈના રોજ, કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા આ નોંધપાત્ર ટેક્સ સુધારાના અમલીકરણની ઉજવણી કરવા માટે GST Day ઉજવવામાં આવે છે.

Daily Current Affairs 01 July 2024

# આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સ પ્રિપેરડનેસ ઇન્ડેક્સ (Artificial Intelligence Preparedness Index – AIPI)

INTERNATIONAL NEWS/INDEX

ઇન્ટરનેશનલ મોનેટરી ફંડ (International Monetary Fund – IMF) એ હમણાં જ સંપૂર્ણ આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સ પ્રિપેરડનેસ ઇન્ડેક્સ (AIPI – Artificial Intelligence Preparedness Index) ડેશબોર્ડ લૉન્ચ કર્યું છે.

આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સ પ્રિપેરડનેસ ઇન્ડેક્સ વિશે

• AIPI નીચે મુજબના ચાર મુખ્ય ક્ષેત્રોના આધારે 174 દેશોની AI તૈયારીનું મૂલ્યાંકન કરે છે.
  1. ડિજિટલ ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર (Digital Infrastructure)
  2. માનવ મૂડી અને શ્રમ બજાર નીતિઓ (Human Capital and Labour Market Policies)
  3. નવીનતા અને આર્થિક એકીકરણ (Innovation and Economic Integration)
  4. નિયમન અને નીતિશાસ્ત્ર (Regulation and Ethics)
• AIPI દેશોને ત્રણ કેટેગરીમાં વર્ગીકૃત કરે છે.
  1. એડવાન્સ્ડ ઈકોનોમી (AE – Advanced Economies)
  2. ઇમર્જિંગ માર્કેટ ઈકોનોમી (EM – Emerging Market Economies)
  3. ઓછી આવક ધરાવતા દેશો (LIC – Low-Income Countries)
• ભારતને 0.49 રેટિંગ સાથે ઇમર્જિંગ માર્કેટ (Emerging Market) તરીકે વર્ગીકૃત કરવામાં આવ્યું છે, જે 174 દેશોમાંથી 72માં ક્રમે છે.

List of Countries Most Prepared for AI:

# ડૉ. ઉષા ઠાકુરને હિન્દી સંવાદ ઈવેન્ટમાં 12મો વિશ્વ હિન્દી સન્માન એનાયત

AWARDS

ડૉ. ઉષા ઠાકુરને હિન્દી સાહિત્યના વિકાસમાં તેમના યોગદાનને માન્યતા આપતા Embassy of Indiain Nepal દ્વારા આયોજિત હિન્દી સંવાદ કાર્યક્રમમાં 12મો વિશ્વ હિન્દી સન્માન એનાયત કરવામાં આવ્યો હતો.

• ઉષા ઠાકુરે હિન્દી અને નેપાળીમાં 40 થી વધુ સાહિત્યનો અનુવાદ કર્યો છે અને હિન્દી ભાષાને મજબૂત બનાવી છે.
• આ એવોર્ડ ભારત સરકારના વિદેશ મંત્રાલય દ્વારા આપવામાં આવે છે.

• 2023માં ફિજી (Fiji)માં 12મી વિશ્વ હિન્દી કોન્ફરન્સ યોજાઈ હતી.
• ફિજીમાં યોજાયેલા કાર્યક્રમમાં ડો. ઠાકુર હાજર રહી શક્યા ન હોવાથી તેમને ત્રિભુવન યુનિવર્સિટીમાં આયોજિત કાર્યક્રમમાં એવોર્ડ આપવામાં આવ્યો હતો.
• સમારોહ દરમિયાન, ડૉ. ઠાકુરે નેપાળમાં હિન્દીની હાજરીના એક મહત્વપૂર્ણ પાસાને પ્રકાશિત કર્યો:
  • હિન્દી નેપાળમાં પ્રવાસીઓ અને સ્થાનિકો માટે વ્યાપક સંપર્ક ભાષા છે.
  • આ બંને રાષ્ટ્રો વચ્ચે સંચાર અને સમજણ વધારવામાં હિન્દીના વ્યવહારિક મહત્વને રેખાંકિત કરે છે.
• આ કોન્ફરન્સનું સૌપ્રથમ ઉદ્ઘાટન 10 જાન્યુઆરી, 1975ના રોજ થયું હતું.

# પ્રોજેક્ટ-76

INTERNAL SECURITY

સંરક્ષણ સંશોધન અને વિકાસ સંગઠન (DRDO – Defence Research and Development Organisation) એ પ્રોજેક્ટ-76 હેઠળ સ્વદેશી પરંપરાગત સબમરીનની ડિઝાઇન અને વિકાસ પર પ્રારંભિક અભ્યાસ હાથ ધર્યો છે. પ્રારંભિક પ્રાથમિક અભ્યાસ પૂર્ણ થયા બાદ પ્રોજેક્ટની મંજૂરી માટેનો Formal Case કેબિનેટ કમિટી ઓન સિક્યુરિટી (CCS – Cabinet Committee on Security) સમક્ષ મૂકવામાં આવશે.

પ્રોજેક્ટ-76 શું છે?

• પ્રોજેક્ટ-76 એ નૌકાદળ માટે સ્વદેશી પરંપરાગત એર ઈન્ડિપેન્ડન્ટ પ્રોપલ્શન (Air Independent Propulsion)થી સજ્જ ડીઝલ-ઈલેક્ટ્રિક એટેક સબમરીન (Diesel-Electric Attack Submarines)ની નવી પેઢીની રચના અને વિકાસ કરવાનો કાર્યક્રમ છે.
• પ્રોજેક્ટ-76 એડવાન્સ ટેક્નોલોજી વેસલ (Advanced Technology Vessel – ATV) પ્રોજેક્ટ પરંપરાગત સબમરીન બનાવવા માટે ચાલુ રહેશે.
  • આ પ્રોજેક્ટ હેઠળ Arihant series of nuclear ballistic missile submarines (SSBN) બનાવવામાં આવી રહયું છે.
• આ પ્રોજેક્ટ પ્રોજેક્ટ-75 (ફ્રાન્સ) અને પ્રોજેક્ટ 75I (જર્મન/સ્પેનિશ) નો અનુગામી હશે અને તે શિક્ષણ અને તેમની શ્રેષ્ઠ તકનીકનો ઉપયોગ કરશે.
• આ પ્રોજેક્ટ DRDO અને ભારતીય નૌકાદળના યુદ્ધ જહાજ ડિઝાઇન બ્યુરો દ્વારા સંયુક્ત પ્રયાસ દ્વારા બનાવવામાં આવેલ હશે (સબમરીનની ડિઝાઇન 2026 સુધીમાં પૂર્ણ થવાની અપેક્ષા છે).
• ભારતીય નૌકાદળ પ્રોજેક્ટ 76 હેઠળ 3000-4000 ટનના વિસ્થાપન સાથે 6 સબમરીન બનાવવાની યોજના ધરાવે છે.
• તેમાં AIP Technology, Indigenous Weapon Control System અને Lithium-Ion Batteries, advanced acoustic absorption techniques, low radiated noise levels, long-range guided torpedoes, tube-launched anti-ship missiles, sonars and sensor suites જેવી કેટલીક ખૂબ જ અદ્યતન તકનીકો હોવાની અપેક્ષા છે.
• પ્રોજેક્ટમાં લગભગ 70-80% સ્વદેશી સામગ્રી (Indigenous Content) હશે, જેમાં શસ્ત્રો (Weapons), મિસાઇલ, લડાઇ વ્યવસ્થાપન સિસ્ટમ (combat management system), સોનાર્સ (Sonars), સંચાર (communications), Electronic Warfare suite, mast અને periscope નો સમાવેશ થાય છે.

# સુપરકેપેસિટર્સ (Supercapacitors)

SCIENCE AND TECHNOLOGY

સંશોધકોએ નારિયેળની ભૂકી (Coconut Husks)માંથી મેળવેલા સક્રિય કાર્બનનો ઉપયોગ કરીને પર્યાવરણને અનુકૂળ સુપરકેપેસિટર્સ બનાવવાની ટેકનિક તૈયાર કરી છે, જે વિપુલ પ્રમાણમાં કૃષિ કચરો (Agriculture Waste) છે.

સુપરકેપેસિટર (Supercapacitor)

• સુપરકેપેસિટર, જેને અલ્ટ્રાકેપેસિટર (Ultracapacitor) તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, તે પરંપરાગત કેપેસિટર અને લિથિયમ-આયન બેટરી (LIB) ની તુલનામાં તેની ઉચ્ચ-પાવર ઘનતા, વિસ્તૃત ટકાઉપણું અને ઝડપી ચાર્જિંગ ક્ષમતાઓ માટે જાણીતું અદ્યતન ઊર્જા સંગ્રહ ઉપકરણ છે.
• Composition: તેના મુખ્ય ઘટકોમાં Electrode, Electrolyte, Separator અને Current Collectorનો સમાવેશ થાય છે.

Coconut Husks

• Coconut Husks, સુપરકેપેસિટર ઇલેક્ટ્રોડમાં ઉપયોગમાં લેવાતા સક્રિય કાર્બન (Activated Carbon)ના ઉત્પાદન માટે સક્ષમ સ્ત્રોત સામગ્રી તરીકે ઓળખાય છે.
  • તેની Abundance, Renewability, અને Biodegradabilityને લીધે, Coconut Husks પર્યાવરણને અનુકૂળ ઊર્જા સંગ્રહ માટે યોગ્ય છે.
• Conversion Process:
  • Carbonization: તેમાં પાયરોલિટીક પ્રક્રિયાને આધીન Coconut Husksનો સમાવેશ થાય છે. આ પ્રક્રિયા મર્યાદિત ઓક્સિજન પુરવઠા સાથે ઉચ્ચ તાપમાને સામગ્રીને ગરમ કરે છે, અસ્થિર વાયુઓને બાળી નાખે છે અને કાર્બોનેસીયસ (Carbonaceous) Materialને પાછળ છોડી દે છે.
  • Activation: તેમાં પોટેશિયમ હાઇડ્રોક્સાઇડ (KOH) અથવા ફોસ્ફોરિક એસિડ (H3PO4) જેવા રાસાયણિક એજન્ટો સાથે કાર્બનાઇઝ્ડ સામગ્રીની સારવારનો સમાવેશ થાય છે.
    • આ પ્રક્રિયા કાર્બનની સપાટી વિસ્તાર અને છિદ્રાળુતાને વધારે છે, જે સુપરકેપેસિટર્સમાં ઊર્જા સંગ્રહ માટે ફાયદાકારક છે.

# Goods and Services Tax (GST)ને 7 વર્ષ પૂર્ણ થયા

ECONOMY

101મો બંધારણીય સુધારો અધિનિયમ (Constitutional Amendment Act) 2017 માં GST રજૂ કરવામાં આવ્યો હતો. GST એ માલસામાન અને સેવાઓના પુરવઠા પર લાદવામાં આવતો વ્યાપક પરોક્ષ કર છે. તે Value-Added Tax (VAT) છે.

GSTની મુખ્ય વિશેષતાઓ

• One Nation, One Tax: કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકારો દ્વારા લાદવામાં આવતા બહુવિધ પરોક્ષ કર, જેમ કે એક્સાઈઝ ડ્યુટી, સર્વિસ ટેક્સ વગેરેને બદલ્યા.
• Dual Structure: કેન્દ્રીય (Central) GST (CGST) અને રાજ્ય (State) GST (SGST) નો સમાવેશ થાય છે.
  • આંતર-રાજ્ય વ્યવહારોના કિસ્સામાં, Integrated GST (IGST) લાગુ થાય છે, જે કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા એકત્રિત કરવામાં આવે છે અને સંબંધિત રાજ્યમાં વહેંચવામાં આવે છે.
• Destination-based Tax: GST એ ગંતવ્ય-આધારિત (Destination-based) કર છે, જે સપ્લાય ચેઇનના દરેક તબક્કે વસૂલવામાં આવે છે.
• Tax Slabs: 0%, 5%, 12%, 18%, and 28%.
• Governance: GST કાઉન્સિલ મુખ્ય નિર્ણય લેતી સંસ્થા છે.
• ગુડ્સ એન્ડ સર્વિસ ટેક્સ નેટવર્ક (GSTN – Goods and Services Tax Network) GST પોર્ટલની IT સિસ્ટમ પ્રદાન કરે છે.

આ પણ વાંચો: ‘હુનર સે રોજગાર તક’ યોજના

મુખ્ય સિદ્ધિઓ

• GST કરદાતાઓની (taxpayers) સંખ્યામાં વધારો (એપ્રિલ 2018માં 1.05 કરોડ થી વધીને એપ્રિલ 2024માં 1.46 કરોડ )
• કરની કાસ્કેડિંગ અસર (Cascading Effect) દૂર કરી.
• નાના કરદાતાઓ (small taxpayers) (દા.ત. કમ્પોઝિશન સ્કીમ) માટે અનુપાલન બોજ ઘટાડે છે.
• ઈલેક્ટ્રોનિક વે (ઈ-વે) બિલ દ્વારા આંતરરાજ્ય અને આંતરરાજ્ય વ્યવહારોમાં વધારો.