Daily Current Affairs 01-07 April 2025: List of Important Days

CALENDAR

• 01 April 2025
  1. RBI સ્થાપના દિવસ
     • ભારતીય રિઝર્વ બેંક અધિનિયમ, 1934 અંતર્ગત ભારતમાં આર્થિક વ્યવસ્થા સુનિશ્ચિત કરવા માટે 1 એપ્રિલ, 1935ના રોજ RBI (Reserve Bank of India)ની સ્થાપના કરવામાં આવી હતી.
     • RBI ભારતની સેન્ટ્રલ બેંક છે. તે ભારતની તમામ બેંકોનું સંચાલન કરે છે.
     • RBIની સ્થાપના ડૉ. બાબાસાહેબ આંબેડકરે આપેલા માર્ગદર્શન તથા નિર્દેશક સિદ્ધાંતોના આધારે કરવામાં આવી હતી.
     • શરૂઆતમાં RBIનું વડુંમથક કોલકાતા ખાતે હતું પરંતુ 1937થી કાયમી ધોરણે મુંબઈ ખાતે વડુંમથક ખસેડવામાં આવ્યું હતું.
     • RBIનું સંચાલન ‘કેન્દ્રીય સંચાલન બોર્ડ’ દ્વારા થાય છે.
• 02 April 2025
  1. World Autism Awareness Day
     • દર વર્ષે સમગ્ર વિશ્વમાં 2 એપ્રિલના રોજ ‘World Autism Awareness Day‘ ઉજવવામાં આવે છે.
     • Autism એક માનસિક બિમારી અથવા ગંભીર વિકૃતિ છે, જે મગજના વિકાસ દરમિયાન થાય છે.
     • ઉદ્દેશ્ય: Autism વિશે જાગૃતિ ફેલાવવાનો અને સામાન્ય લોકોને આ ડિસઓર્ડર સાથે સંકળાયેલા પડકારોને સમજવામાં મદદ કરવાનો છે.
     • World Autism Awareness Day 2025 થીમ: ‘Advancing Neurodiversity and the UN Sustainable Development Goals (SDGs)‘
• 04 April 2025
  1. International Day for Mine Awareness
     • Landmines થી થતા જોખમો અને દૂર કરવા માટે ચાલી રહેલા વૈશ્વિક પ્રયાસોને ઉજાગર કરવા માટે દર વર્ષે 4 એપ્રિલના રોજ ‘International Day for Mine Awareness’ ઉજવવામાં આવે છે.
     • International Day for Mine Awareness 2025 થીમ: “Safe Futures Start Here”.
     • 8 ડિસેમ્બર, 2005ના રોજ United Nations દ્વારા જાહેર કરવામાં આવ્યો હતો.
     • સૌપ્રથમ ઉજવણી: 2006માં
• 05 April 2025
  1. National Maritime Day
     • દર વર્ષે ભારતમાં 5 એપ્રિલના રોજ ‘National Maritime Day‘ ઉજવવામાં આવે છે.
     • ઉદ્દેશ્ય: ભારતની શિપિંગ ઉદ્યોગની પ્રવૃતિઓ અને દેશના અર્થતંત્રમાં તેની ભૂમિકા વિશે લોકોને જાગૃત કરવાનો છે.
     • સૌપ્રથમ ઉજવણી: 1964
     • 5 એપ્રિલ, 1919માં Scindia Steam Navigation Company Ltd.નું પ્રથમ જહાજ SS Loyalty મુંબઈથી લંડન પ્રથમ દરિયાઈ પ્રવાસ માટે આંતરરાષ્ટ્રીય જળ ક્ષેત્રમાં ઉતર્યું હતું.
     • National Maritime Day 2025 થીમ: “Our Ocean, Our Obligation, Our Opportunity”.
• 06 April 2025
  1. International Day of Sports for Development And Peace
     • દર વર્ષે 6 એપ્રિલના રોજ International Day of Sports for Development And Peace ઉજવવામાં આવે છે.
     • International Day of Sports for Development And Peace 2025 થીમ: “Leveling the Playing Field: Sport for Social Inclusion”.
• 07 April 2025
  1. World Health Day
     • દર વર્ષે સમગ્ર વિશ્વમાં આરોગ્ય અંગે જાગૃતિ લાવવા માટે World Health Organization (WHO) દ્વારા 7 એપ્રિલના રોજ World Health Day ઉજવવામાં આવે છે.
     • WHOની સ્થાપના 7 એપ્રિલ, 1948ના રોજ થઈ હતી. આ દિવસની યાદમાં દર વર્ષે World Health Day ઉજવવામાં આવે છે.
     • World Health Day 2025 થીમ: “Healthy Beginnings, Hopeful Futures”.

Daily Current Affairs 01-07 April 2025

# સાહિત્ય અકાદમી અનુવાદ પુરસ્કાર 2024

AWARDS

• તાજેતરમાં સાહિત્ય અકાદમીના અધ્યક્ષ શ્રી માધવ કૌશિકની અધ્યક્ષતામાં મળેલી બેઠકમાં ‘સાહિત્ય અનુવાદ પુરસ્કાર 2024’ માટે 22 પુસ્તકોની પસંદગીને મંજૂરી આપવામાં આવી હતી.
• સંસ્કૃતમાં અનુવાદ પુરસ્કાર પછીના તબક્કે જાહેર કરવામાં આવશે. ઉર્દુમાં કોઈ અનુવાદ પુરસ્કાર જાહેર કરવામાં આવ્યો નથી.
• આ પુરસ્કાર અનુવાદ પુરસ્કારના વર્ષ પહેલાના પાંચ વર્ષ એટલે કે 1 જાન્યુઆરી, 2018 અને 31 ડિસેમ્બર, 2022ની વચ્ચે પ્રકાશિત થયેલા અનુવાદો સાથે સંબંધિત છે.
• આ પુરસ્કાર અંતર્ગત તાંબાની તકતી અને ₹50,000ની રોકડ રકમ આપવામાં આવે છે.

સાહિત્ય અકાદમી અનુવાદ પુરસ્કાર 2024 (મહત્વના પુરસ્કાર)

# સરહુલ મહોત્સવ

ART & CULTURE

1 એપ્રિલ, 2025ના રોજ ઝારખંડ અને મોટા છોટાનાગપુર પ્રદેશના આદિવાસીઓએ સરહુલ ઉત્સવ સાથે નવા વર્ષ અને વસંતના આગમનની ઉજવણી કરી.

Key Points

• Worship of Nature and the Sal Tree
  • આદિવાસીઓ Sal trees (Shorea robusta)ની પૂજા કરે છે, તેમને કુદરતી આફતોથી ગામડાઓનું રક્ષણ કરતી દેવી ‘સરણા મા‘નું નિવાસસ્થાન માને છે.
  • સરહુલ, જેનો અર્થ “સાલ વૃક્ષની પૂજા” થાય છે, તે આદિવાસી તહેવારોમાંનો એક સૌથી આદરણીય તહેવાર છે, જે સૂર્ય અને પૃથ્વીના જોડાણનું પ્રતીક છે.
    • Pahan (Village Priest) સૂર્યનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે, જ્યારે તેની પત્ની (Pahen) પૃથ્વીનું પ્રતીક છે.
  • આ પવિત્ર જોડાણ જીવનને ટકાવી રાખવા માટે જરૂરી માનવામાં આવે છે, કારણ કે તે સૂર્યના કિરણોનું જમીન સાથે મળવાનું દર્શાવે છે જેથી વિકાસ શક્ય બને.
  • આદિવાસીઓ સરહુલ વિધિ પૂર્ણ કર્યા પછી જ તેમના ખેતરો ખેડવાનું, પાક વાવવાનું અને વન પેદાશો એકત્રિત કરવાનું શરૂ કરે છે.
  • આ તહેવાર Oraon, Munda, Santal, Khadia અને Ho Tribes દ્વારા ઉજવવામાં આવે છે, દરેક જાતિની અલગ પરંપરાઓ છે.
• સરહુલનો વિકાસ અને તેનું રાજકીય મહત્વ
  • 1960ના દાયકામાં આદિવાસી નેતા Baba Karthik Oraon એ રાંચીમાં Sarhul Procession શરૂ કર્યું, જેમાં સામાજિક ન્યાય અને આદિવાસી ઓળખ જાળવણીની હિમાયત કરવામાં આવી.
  • છેલ્લા 60 વર્ષોમાં Festive Processions સરહુલનો એક મહત્વપૂર્ણ ભાગ બની ગયા છે, જેમાં રાંચીમાં Siram Toli Sarna Sthal એક Major Gathering Site બન્યું છે.
  • આ તહેવાર રાજકીય રીતે પણ મહત્વપૂર્ણ બની ગયો છે, જે આદિવાસી ઓળખને મજબૂત બનાવવા માટે એક પ્લેટફોર્મ તરીકે સેવા આપે છે.

Sal Tree

• Shorea Robusta, સાલ વૃક્ષ Dipterocarpaceae family નું એક વૃક્ષ છે.
• આ વૃક્ષ ભારત, બાંગ્લાદેશ, નેપાળ, તિબેટ અને હિમાલયના પ્રદેશોમાં મૂળ જોવા મળે છે.
• Description
  • તે 40 મીટર ઊંચું અને ૨ મીટર થડનો વ્યાસ (Trunk Diameter) ધરાવતું વૃક્ષ બની શકે છે.
  • Leaves 10-25 સેમી લાંબા અને 5-15 સેમી પહોળા હોય છે.
  • ભેજવાળા વિસ્તારોમાં, સાલ Evergreen હોય છે; સૂકા વિસ્તારોમાં, તે સૂકી ઋતુમાં પાનખર હોય છે, ફેબ્રુઆરીથી એપ્રિલ દરમિયાન મોટાભાગના પાંદડા ખરી જાય છે અને એપ્રિલ અને મે મહિનામાં ફરીથી Leafing Out થાય છે.
  • સાલના ઝાડને ઉત્તર ભારતમાં, મધ્યપ્રદેશ, ઓડિશા અને ઝારખંડ સહિત, સખુઆ (Sakhua) તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.
  • તે બે ભારતીય રાજ્યો – છત્તીસગઢ અને ઝારખંડનું રાજ્ય વૃક્ષ છે.

# FATF Private Sector Collaborative Forum 2025

ECONOMY

મુંબઈ દ્વારા 25-27 માર્ચ, 2025 દરમિયાન Financial Action Task Force (FATF) Private Sector Collaborative Forum (PSCF) 2025નું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું. ભારતીય રિઝર્વ બેંક (RBI) અને નાણાં મંત્રાલયનો મહેસૂલ વિભાગ આ કાર્યક્રમનું આયોજન કરશે, જે Money Laundering અને Terrorist Financing સામે લડવાના વૈશ્વિક પ્રયાસોમાં ભારતના નેતૃત્વને પુનઃપુષ્ટ (Reaffirming) કરશે.

Key Points

• India’s Leadership Initiatives
  • ભારત FATFના વૈશ્વિક પહેલોમાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવે છે અને FATF Steering Groupના સભ્ય તરીકે સેવા આપે છે, સાથે સાથે Risks, Trends અને Methodologies Working Group નું સહ-અધ્યક્ષ પણ છે.
  • ભારતે નવેમ્બર 2024 માં ઈન્દોરમાં Eurasian Group (EAG)ની Anti-Money Laundering and Counter-Terrorism Financing (AML/CFT) પર પૂર્ણ બેઠકનું આયોજન કર્યું હતું, જેનાથી Regional Anti-Money Laundering Efforts માં તેનું નેતૃત્વ મજબૂત બન્યું.
    • ભારતનો FATF Mutual Evaluation Report જૂન 2024માં સિંગાપોરમાં FATF Plenaryમાં રજૂ કરવામાં આવ્યો હતો અને સપ્ટેમ્બર 2024 માં પ્રકાશિત થયો હતો.
  • ભારતે ‘Regular Follow-up’ દરજ્જો પ્રાપ્ત કર્યો, જે FATF’s Mutual Evaluation માં ફક્ત થોડા દેશો દ્વારા જ પ્રાપ્ત થયો હતો.
  • FATF રિપોર્ટમાં નાણાકીય ગુનાઓને રોકવામાં ભારતના પ્રયાસોની પ્રશંસા કરવામાં આવી છે, ખાસ કરીને તેના Advanced Fintech Ecosystem, UPI-based Transactions, Aadhaar-enabled Digital Identity Verification અને Inter-Agency Coordination.
  • ભારતના ટેકનોલોજી-સંચાલિત નાણાકીય સુરક્ષા અભિગમે AML/CFT વ્યૂહરચના સાથે નવીનતાને સંકલિત કરવા માટે વૈશ્વિક માપદંડ સ્થાપિત કર્યા છે.

PSCF 2025 નું મહત્વ

• PSCF એ વાર્ષિક FATF ઈવેન્ટ છે જે FATF સભ્ય દેશો, આંતરરાષ્ટ્રીય સંગઠનો અને ખાનગી ક્ષેત્રના હિસ્સેદારો વચ્ચે સંવાદ માટે એક મહત્વપૂર્ણ પ્લેટફોર્મ પૂરું પાડે છે.
• આ ફોરમનો ઉદ્દેશ્ય આંતરરાષ્ટ્રીય સહયોગને પ્રોત્સાહન આપીને, Sharing Best Practices અને Emerging Financial Crime Threats સંબોધીને AML/CFT અમલીકરણને મજબૂત બનાવવાનો છે.
• સહભાગીઓમાં FATF’s Global Network Countries, financial institutions, Designated non-Financial Businesses and Professions (DNFBPs), Virtual Asset Service Providers (VASPs), International Organizations, અને Academia ના પ્રતિનિધિઓનો સમાવેશ થશે.

Financial Action Task Force (FATF) 

• FATF એ વૈશ્વિક મની લોન્ડરિંગ અને આતંકવાદી ધિરાણ પર નજર રાખનારી સંસ્થા છે જેની સ્થાપના 1989માં પેરિસમાં વિકસિત દેશોની G-7 બેઠકમાંથી કરવામાં આવી હતી.
• ઉદ્દેશ્ય: શરૂઆતમાં તેનો ઉદ્દેશ્ય મની લોન્ડરિંગ સામે લડવા માટેના પગલાંની તપાસ અને વિકાસ કરવાનો હતો.
  • અમેરિકા પર 9/11ના હુમલા પછી, 2001માં FATF એ આતંકવાદી ભંડોળ સામે લડવાના પ્રયાસોને સમાવિષ્ટ કરવા માટે તેના કાર્યક્ષેત્રનો વિસ્તાર કર્યો.
  • એપ્રિલ 2012માં Weapons of Mass Destruction (WMD)ના Financing of Proliferation નો સામનો કરવા માટે પ્રયાસો ઉમેર્યા.

Money Laundering 

• Money Laundering એ એક Complex Process છે, જેનો ઉપયોગ વ્યક્તિઓ અને સંસ્થાઓ ગેરકાયદેસર રીતે મેળવેલા નાણાંના મૂળને છુપાવવા માટે કરે છે. તેમાં શ્રેણીબદ્ધ વ્યવહારો દ્વારા ગેરકાયદેસર ભંડોળને કાયદેસર બતાવવાનો સમાવેશ થાય છે.
• Stages
  • Placement: પ્રારંભિક તબક્કો જ્યાં ગેરકાયદેસર ભંડોળ નાણાકીય વ્યવસ્થામાં દાખલ કરવામાં આવે છે. આમાં બેંક ખાતાઓમાં Deposits, Currency Exchanges અથવા Purchases of Valuable Assets.
  • Layering: Series of Complex Financial Transactions દ્વારા ગેરકાયદેસર ભંડોળને તેમના સ્ત્રોતથી અલગ કરવાની પ્રક્રિયા છે. આમાં ઘણીવાર ખાતાઓ વચ્ચે અથવા Across Borders ભંડોળના ટ્રાન્સફરનો સમાવેશ થાય છે જેથી તેમના મૂળને છુપાવી શકાય.
  • Integration: અંતિમ તબક્કો જેમાં Laundered Funds ને કાયદેસર ભંડોળ તરીકે અર્થતંત્રમાં ફરીથી દાખલ કરવામાં આવે છે. આમાં Investing in Businesses, Purchasing Real Estate અથવા ભંડોળને કાયદેસર બનાવવા (Legitimising the Funds)ના અન્ય માધ્યમોનો સમાવેશ થઈ શકે છે.

 Terror Financing 

• International Monetary Fund (IMF) અને વિશ્વ બેંક અનુસાર, ગુનેગારો દર વર્ષે અંદાજે બે થી ચાર ટ્રિલિયન ડોલરનું લોન્ડરિંગ કરે છે. આતંકવાદીઓ દ્વારા ભંડોળની હિલચાલ Charities અને Alternative Remittance Systems દ્વારા પણ છુપાવવામાં આવી છે.
  • તે આંતરરાષ્ટ્રીય નાણાકીય વ્યવસ્થાને કલંકિત કરે છે અને વ્યવસ્થાની અખંડિતતામાં જાહેર વિશ્વાસને નષ્ટ કરે છે.
  • વધુમાં, Lack of Regulation of Cryptocurrency તેને આતંકવાદીઓ માટે સંવર્ધન સ્થળ (Breeding Ground) બનાવી શકે છે.

# INIOCHOS-25

DEFENCE

અમેરિકા, ઈઝરાયલ અને ફ્રાન્સ સહિત ડઝન અન્ય સમકક્ષો સામે કૌશલ્ય નિખારવાના હેતુથી ભારતીય વાયુસેના (IAF) દ્વિવાર્ષિક બહુરાષ્ટ્રીય હવાઈ (Biennial Multinational Air) Exercise INIOCHOS-25માં ભાગ લેશે.

INIOCHOS વિશે

• તે એક Biennial Multinational Air Exercise છે, જે Greece’s Hellenic Air Force દ્વારા આયોજિત કરવામાં આવે છે.
• તે વાયુસેનાઓ માટે તેમની Skills, Exchange Tactical Knowledge, અને લશ્કરી સંબંધોને મજબૂત બનાવવા (Strengthen Military Ties) માટે એક પ્લેટફોર્મ તરીકે કામ કરે છે.
• INIOCHOS-25
  • તે ગ્રીસના ઐતિહાસિક ક્ષેત્ર એલિસ (Elis)માં Andravida Air Base પર યોજાશે.
  • તે 15 દેશોની બહુવિધ હવાઈ અને સપાટી સંપત્તિઓને વાસ્તવિક લડાઈ દૃશ્યો (Realistic Combat Scenarios) હેઠળ એકીકૃત કરશે, જે આધુનિક હવાઈ યુદ્ધ પડકારોનું અનુકરણ કરવા માટે રચાયેલ છે.
  • IAF Contingent માં Su-30 MKI Fighters, combat-enabling IL-78 અને C-17 Aircraft નો સમાવેશ થશે.
  • Hellenic Air Force અને IAF ઉપરાંત ભાગ લેનારાઓમાં France with the M-2000, Israel with G-550, Italy with Tornado, Montenegro with B-412, Poland with F-16, Qatar with F-15, Slovenia with 2 PC-9, Spain with F-18, the UAE with M-2000/9, and the US with F-16, KC-46, and KC-135 નો સમાવેશ થાય છે.
  • તે સંયુક્ત હવાઈ કામગીરીના આયોજન અને અમલીકરણમાં તાલીમ આપવાની, જટિલ હવાઈ યુદ્ધના દૃશ્યોમાં યુક્તિઓને સુધારવાની અને ઓપરેશનલ શ્રેષ્ઠ પ્રથાઓમાં આંતરદૃષ્ટિ મેળવવાની તક પૂરી પાડશે.

# CARTOSAT-3

SCIENCE & TECHNOLOGY

ISRO’s Earth observation satellite, CARTOSAT-3 એ 28 માર્ચ, 2025ના રોજ મ્યાનમારમાં આવેલા 7.7 તીવ્રતાના ભૂકંપથી થયેલા વિનાશની High-Resolution Images Capture કરી હતી. Mandalay અને Sagaing માં થયેલા નુકશાનનું મૂલ્યાંકન કરવા માટે આપત્તિ પછીની છબીઓ (29 માર્ચ)ની સરખામણી ઘટના પહેલાના ડેટા (18 માર્ચ) સાથે કરવામાં આવી હતી.

CARTOSAT-3 વિશે

• CARTOSAT-3 એ ISRO દ્વારા વિકસિત Third-Generation Agile Advanced Earth Observation Satellite છે.
• તે IRS (Indian Remote Sensing) શ્રેણીનું સ્થાન લે છે અને High-Resolution Imaging Capabilities ધરાવે છે.
• Polar Satellite Launch Vehicle (PSLV-C47) પર લૉન્ચ કરવામાં આવ્યું હતું.

Key Features

Applications of CARTOSAT-3

• National Security & Defense
  • Military applications: Strategic Surveillance, Border Security, અને Defense Planning માટે વપરાય છે.
  • Previous use: Cartosat-2 એ 2016માં Surgical Strikes across the LoC અને 2015માં મ્યાનમાર-મણિપુર ઓપરેશનમાં મદદ કરી હતી.
• Disaster Management & Urban Planning
  • Assessing natural disasters: Earthquake, Floods, and Landslide Monitoring.
  • Urban & Rural Infrastructure Planning: Road networks, Water Distribution, and Land-Use Regulation.
  • Coastal Land Use & Regulation: દરિયાકાંઠા (Coastline) પર પર્યાવરણીય ફેરફારોનું નિરીક્ષણ.
• Cartography & Remote Sensing
  • High-Resolution Mapping for Geospatial Applications.
  • Detecting Natural & Man-Made Changes in Geographical Features.

Cartosat Satellite Series

• Cartosat-1 to 3: High-resolution Earth observation, urban and rural planning.
• RISAT Series: Radar-based imaging for cloud-penetrating surveillance.
• Oceansat Series: Monitors Ocean parameters, weather forecasting, and marine studies.
• INSAT & Megha Tropiques: Atmospheric studies and climate research.

# NITI NCAER States Economic Forum Portal

GOVERNMENT INITIATIVES

કેન્દ્રીય નાણાં મંત્રી શ્રીમતી નિર્મલા સીતારામન દ્વારા 1 એપ્રિલ, 2025ના રોજ “NITI NCAER States Economic Forum” Portal લૉન્ચ કરવામાં આવ્યું હતું. જે NITI આયોગ દ્વારા National Council of Applied Economic Research (NCAER)ના સહયોગથી વિકસાવવામાં આવ્યું છે.

NITI NCAER States Economic Forum Portal વિશે

• આ પોર્ટલ ભારતીય રાજ્યોના 30 વર્ષ (1990-91 થી 2022-23)ના ડેટાનો વ્યાપક ભંડાર (Comprehensive epository) છે, જેમાં વસ્તી વિષયક, અર્થતંત્ર, રાજકોષીય સૂચકાંકો, આરોગ્ય, શિક્ષણ અને રાજ્યના નાણાકીય બાબતો પર નિષ્ણાત સંશોધનનો સમાવેશ થાય છે.
• આ પોર્ટલમાં ચાર મુખ્ય ઘટકો છે.
  • State Reports: તે રાજ્યોના Macro અને Fiscal Landscape નો સારાંશ આપે છે. જેમાં Demography, Economic Structure, Socio-Economic, અને Fiscal Areas માં સૂચકાંકો પ્રકાશિત થાય છે.
  • Data Repository: પાંચ મુખ્ય ક્ષેત્રો – Demography, Economic Structure, Fiscal Indicators, Health, and Education હેઠળ વર્ગીકૃત કરાયેલ વ્યાપક ડેટાબેઝની સીધી ઍક્સેસ પ્રદાન કરે છે.
  • State Fiscal and Economic Dashboard: Key Economic Variables નું Graphical Representations અને Raw Data, and Summary Tables ની ઝડપી ઍક્સેસ પ્રદાન કરે છે.
  • Research and Commentary: તે રાજ્ય અને રાષ્ટ્રીય સ્તરે રાજ્યના નાણાકીય બાબતો અને રાજકોષીય નીતિ અને નાણાકીય વ્યવસ્થાપનના મહત્વપૂર્ણ પાસાઓ પર વ્યાપક સંશોધન પ્રદાન કરે છે.
• પોર્ટલનું મહત્વ
  • User-Friendly & Comparative Tool: તે દરેક રાજ્યના ડેટાને અન્ય રાજ્યો અને રાષ્ટ્રીય આંકડાઓ સામે બેન્ચમાર્ક કરવામાં મદદ કરે છે.
  • Aid for Policymaking: Historical Trends અને Real-time Analytics ના વિશ્લેષણ દ્વારા પુરાવા-આધારિત નીતિનિર્માણને સમર્થન આપે છે.
  • One-Stop Research Hub: Scholars, Policymakers, and Stakeholders માટે લાંબા ગાળાના ડેટાને એકીકૃત રીતે ઍક્સેસ કરવા માટે એક કેન્દ્રિય પ્લેટફોર્મ તરીકે કાર્ય કરે છે.

# Abel Prize 2025

AWARDS

તાજેતરમાં જાપાની ગણિતશાસ્ત્રી માસાકી કાશીવારા (Masaki Kashiwara)ને ગણિત માટેનો ‘Abel Prize’ એનાયત કરવામાં આવ્યો હતો. Algebraic Analysis, Representation Theory, અને Representation Theoryમાં તેમના યોગદાન માટે, ખાસ કરીને Development of the theory of D-modules અને Discovery of Crystal Bases માટે આપવામાં આવ્યો હતો.

Abel Prize વિશે

• Abel Prize ગણિતમાં અગ્રણી વૈજ્ઞાનિક સિદ્ધિઓને માન્યતા આપે છે.
• તેનું નામ Norwegian mathematician Niels Henrik Abel (1802-29)ના નામ પરથી રાખવામાં આવ્યું છે, જેમણે તેમના ટૂંકા જીવનમાં અનેક ક્ષેત્રોમાં અગ્રણી યોગદાન આપ્યું હતું.
• આ પુરસ્કારની સ્થાપના 2002માં નોર્વેજીયન સંસદ દ્વારા Abelની 200મી વર્ષગાંઠ પર કરવામાં આવી હતી.
• Abel Prize Norwegian Government વતી Norwegian Academy of Science and Letters દ્વારા એનાયત અને સંચાલિત કરવામાં આવે છે.
• પ્રાપ્તકર્તાઓની પસંદગી International Mathematical Union (IMU) અને the European Mathematical Society (EMS)ની સલાહ હેઠળ એકેડેમી દ્વારા નિયુક્ત નિષ્ણાંત સમિતિ (Expert Committee) દ્વારા કરવામાં આવે છે.
• સ્થાપના: 2002માં
• Abel Prize સૌપ્રથમ 2003માં ફ્રેન્ચ ગણિતશાસ્ત્રી જીન-પિયર સેરેને બીજગણિત ભૂમિતિ, ટોપોલોજી અને નંબર થિયરીમાં તેમના યોગદાન માટે એનાયત કરવામાં આવ્યો હતો, આ પુરસ્કારને ઘણીવાર નોબેલ પુરસ્કારની સમકક્ષ માનવામાં આવે છે, જેમાં ગણિત માટે કોઈ શ્રેણી નથી. તેને આ રીતે મોડેલ કરવામાં આવ્યું છે.
• આ પુરસ્કારમાં 7.5 Million Kroner (આશરે $720,000)નું નાણાકીય પુરસ્કાર અને Norwegian artist Henrik Haugan દ્વારા ડિઝાઈન કરાયેલ કાચની તકતી (Glass Plaque)નો સમાવેશ થાય છે.

One-Liner Current Affairs

• તાજેતરમાં ભારતીય વિદેશ સેવા (IFS) અધિકારી સુશ્રી નિધિ તિવારીને વડાપ્રધાન શ્રી નરેન્દ્ર મોદીના ખાનગી સચિવ તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા છે.
  • કર્મચારી અને તાલીમ વિભાગ (DoPT) દ્વારા તેની સત્તાવાર રીતે જાહેરાત કરવામાં આવી હતી.
  • સુશ્રી નિધિ તિવારી 2014ની બેચના Indian Foreign Service (IFS) અધિકારી છે. તેમણે રાજદ્વારી અને સરકારી બાબતોમાં વ્યાપક અનુભવ છે. તેમણે સરકારમાં વિવધ મંત્રાલયો અને વિભાગોમાં વિવિધ હોદ્દાઓ પર સેવા આપી છે.
• તાજેતરમાં SpaceX એ Fram2 Mission શરૂ કર્યું છે, જેને ફ્લોરિડામાં NASA’s Kennedy Space Center થી SpaceX Crew Dragon Capsule પર ઉડાન ભરી હતી.
  • આ ખાનગી અવકાશ ઉડાન ધ્રુવીય ભ્રમણકક્ષા (Polar Orbit) (માનવો દ્વારા ક્યારેય મુસાફરી ન કરાયેલ માર્ગ)ને અનુસરતું First Human Mission છે અને તેનો હેતુ Free-Flying Mission દરમિયાન માનવ શરીર પર અવકાશ ઉડાનની અસર પર સંશોધન કરવાનો છે.
  • ધ્રુવીય ભ્રમણકક્ષા: તે એક પ્રકારની નીચી પૃથ્વી ભ્રમણકક્ષા (200-1000 કિમી ઊંચાઈ) છે જ્યાં ઉપગ્રહો પશ્ચિમથી પૂર્વ તરફ જવાને બદલે પૃથ્વીની આસપાસ લગભગ એક ધ્રુવથી બીજા ધ્રુવ સુધી (ચોક્કસ ધ્રુવીય ભ્રમણકક્ષાથી 10 ડિગ્રી સુધી વિચલિત થઈ શકે છે) ફરે છે.
  • આ ભ્રમણકક્ષાઓ Global Earth Observation માટે આદર્શ છે કારણ કે તે Complete Surface Coverage પ્રદાન કરે છે.
• 1 એપ્રિલ, 2025ના રોજ Shirley Botchwey એ Commonwealth of Nations ના 7મા Secretary General તરીકે પદ સંભાળ્યું છે, અને આ પદ સંભાળનાર પ્રથમ આફ્રિકન મહિલા બન્યા છે.
  • તેમણે સેક્રેટરી જનરલ તરીકે Dominica ના Patricia Scotland નું સ્થાન લીધું છે. જેઓ Commonwealth of Nationsના સેક્રેટરી જનરલ તરીકે સેવા આપનાર પ્રથમ મહિલા હતા.
• 1 એપ્રિલ, 2025ના રોજ શાંતિનિકેતન વિશ્વભારતી યુનિવર્સિટીએ શ્રી રવિન્દ્રનાથ ટાગોરની ચીન મુલકાત (1924)ની 100મી વર્ષગાંઠ અને ભારત ચીન વચ્ચે રાજદ્વારી સંબંધોની 75મી વર્ષગાંઠ નિમિત્તે એક આંતરરાષ્ટ્રીય સેમિનારનું આયોજન કર્યું હતું.
• રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (RBI)એ સુશ્રી પૂનમ ગુપ્તાને તેના Deputy Governor તરીકે નિયુક્ત કર્યા છે.
  • તેમણે ડેપ્યુટી ગવર્નર તરીકે શ્રી માઈકલ પાત્રાનું સ્થાન લીધું છે.
• રાષ્ટ્રપિતા મહાત્મા ગાંધીજીના પ્રપૌત્રી નિલમબેન પરીખનું 92 વર્ષની વયે નવસારીમાં નિધન થયું છે.
• બોલિવૂડના દિગ્ગજ અભિનેતા શ્રી મનોજ કુમારનું 87 વર્ષની વયે નિધન થયું છે.
• તાજેતરમાં તેલંગાણાના ટામેટા મરચા તરીકે જાણીતા વારંગલ મરચા (Warangal Chapata Chilli)ને GI રજીસ્ટ્રી ઓફ ઈન્ડિયા તરફથી GI ટેગ મળ્યો છે. આ GI ટેગ તેલંગાણા માટે 18મો GI ટેગ છે.
• કેરળની પરંપરાગત આદિવાસી સાદડી Kannadippaya ને GI ટેગ આપવામાં આવ્યો છે.
  • આ સાથે Kannadippaya GI ટેગ મેળવનાર કેરળનું પ્રથમ આદિવાસી હસ્તકલા ઉત્પાદન બન્યું છે.
  • Kannadippaya નો અર્થ (Mirror Mat) થાય છે, તે એક હાથથી વણાયેલી સાદડી છે, જે  Soft inner layers of reed Bamboo (Teinostachyum wightii)માંથી બને છે. આ સાદડી શિયાળા દરમિયાન ગરમી અને ઉનાળામાં ઠંડક જેવા તેના અનન્ય ગુણધર્મો માટે જાણીતી છે.
  • હસ્તકલાને મુખ્યત્વે Oorali, Mannan, Muthuva, Malayan, and Kadar આદિવાસી સમુદાયો દ્વારા Idukki, Thrissur, Ernakulam, અને Palakkad જિલ્લામાં Ulladan, Malayarayan, અને Hill Pulaya ના કારીગરો દ્વારા બનાવવામાં આવે છે.
• તાજેતરમાં ભારત સરકાર દ્વારા Thanjavur ના Kumbakonam Betel Leaf અને કન્યાકુમારીના Thovalai flower garland ને Geographical Indication (GI) ટેગ આપવામાં આવ્યો છે.
  • Kumbakonam Betel Leaf
    • Thanjavur ના ફળદ્રુપ કાવેરી નદીના તટપ્રદેશમાં ઉગાડવામાં આવે છે, જે તેને એક અનોખો સ્વાદ અને સુગંધ આપે છે.
    • Thiruvaiyaru, Papanasam, Thiruvidaimarudur, Kumbakonam, અને Rajagiriમાં ઉગાડવામાં આવે છે.
  • Thovalai Flower Garland
    • તે દક્ષિણ તમિલનાડુ અને કેરળમાં પ્રખ્યાત છે.
    • સફેદ, લાલ અને લીલા ફૂલોનો ઉપયોગ કરીને હાથથી બનાવેલ, સાદડીની જેમ વણાયેલ છે.
    • તેની કલાત્મક ફૂલોની ગોઠવણી માટે જાણીતું છે.