Art and Culture Test: 1

નીચેનામાંથી કઈ નાટ્યકલા કાલીમાતા અને દારિકા રાક્ષસ વચ્ચેના યુધ્ધની પૌરાણિક કથા દર્શાવે છે?

લોકભરત ગૂંથણનો ઉત્કૃષ્ટ નમૂનો ઉલેચ શું છે?

ભારતીય સંસ્કૃતિ અને પરંપરાના સંદર્ભમાં કુટાગ્રશાળા શું છે?

ચાર્વાક દર્શનના સંદર્ભમાં, નીચેના વિધાનો પર વિચાર કરો.

1. તેમણે વેદોની પ્રમાણિકતાને પડકાર આપી અને તેની શિક્ષા પર સવાલો ઉઠાવ્યા.
2. તે ઈશ્વરના અસિતત્વને માનતા ન હતા.

ઉપરોક્ત વિધાનોમાં કયું/ક્યાં સત્ય છે?

નીચેનામાંથી કઈ જોડ યોગ્ય રીતે જોડાયેલ છે.
સાડી                        રાજ્ય
1. કલમકારી            આંધ્રપ્રદેશ
2. પટોળા               ગુજરાત
3. ઈલ્કલ                કર્ણાટક
4. પૈઠણી                પશ્ચિમ બંગાળ
5. પોચમપલ્લી        કર્ણાટક

નીચેનામાંથી કઈ અયોગ્ય જોડ છે?

1. સુરજકુંડ શિલ્પમેળો – હરિયાણા
2. પુષ્કર મેળો – પંજાબ
3. સોનપુર મેળો – બિહાર

તિજનબાઈ કયા લોક નૃત્ય ગાયનથી સંબંધિત છે?

અમીર ખુશરોના સંદર્ભમાં નીચેના વિધાનોમાંથી કયું/કયા સત્ય છે?

1. તેમણે ‘સનમ’ નામનાં રાગનું નિર્માણ કર્યું હતું.
2. તેમણે હિન્દુ અને ઈરાની પ્રણાલીના સમન્વય દ્વારા સુગમ સંગીતની એક શૈલી “કવ્વાલી” વિકસિત કરી હતી.
3. સિતારની શોધનો શ્રેય તેમને અપાય છે.

જોડકા જોડો.
યાદી – 1                                   યાદી – 2
A. દેલવાડા મંદિર                   1. બોધીગીયા
B. લિંગરાજ મંદિર                  2. માઉન્ટ આબુ
C. મીનાક્ષી મંદિર                  3. ભુવનેશ્વર
D. મહાબોધી મંદિર               4. મદુરાઈ

A B C D

નીચેનામાંથી કી જોડ યોગ્ય રીતે જોડેલ નથી?

નીચેના ઐતિહાસિક સ્થળો ઉપર વિચાર કરો.

1. અજંતાની ગુફા
2. લેપાક્ષી મંદિર
3. સાંચી સ્તૂપ

ઉપરોક્તમાંથી કયું ભીત ચિત્ર માટે જાણીતું છે?

ચિત્રકલાની દ્રષ્ટિએ નીચેની કઈ જોડી અયોગ્ય રીતે જોડાઈ છે?
શૈલી                                         ઉપશૈલી
1. રાજસ્થાન ચિત્રકલા              કિશનગઢ, મારવાડ, ગઢવાલ
2. પહાડી ચિત્રકલા                  કાંગડા, બશૌલી, ગુબેરી
3. આધુનિક ચિત્રકલા               બાજાર, ક્યુબિસ્ટ
4. લોકચિત્રકલા                       મધુબની, વારલી, કલમકારી

ભારતીય શાસ્ત્રીય નૃત્ય ભરતનાટ્યમના સંદર્ભમાં નીચેના કથનો પર વિચાર કરો.

1. તે એક એકલ નૃત્ય છે. જેમાં નર્તક એકલ પ્રસ્તુતિમાં અનેક ભૂમિકા ભજવે છે.
2. ‘મૃદંગમ’ નૃત્ય રજૂ થાય ત્યારે ઉપયોગ કરનાર એકમાત્ર સંગીત વાદ્યયંત્ર છે.
3. નૃત્યનો અંત ‘અલારિપ્યુ’ નામના જીવંત નૃત્ય સાથે થાય છે.

ઉપરોક્ત કથનમાંથી કયા સાચા છે?

ભારતમાં મુઘલ શાસન દરમિયાન ચિત્રકલાના વિકાસના સંબંધમાં નીચેના વિધાનમાંથી કયું સત્ય નથી?

લોકસંગીત અને સંબંધિત રાજ્યની યોગ્ય જોડ બનાવો.
લોકસંગીત                   રાજ્ય
A. બાઉલ                 1. મહારાષ્ટ્ર
B. પોવાડા                2. પશ્ચિમબંગાળ
C. પઈ                     3. મધ્યપ્રદેશ
D. પનિહારી             4. રાજસ્થાન

નિમ્નલિખિત વિશેષતાઓ પરથી શાસ્ત્રીય નૃત્ય ઓળખો.

1. નૃત્યમાં પ્રયોગ થતા છંદ સંસ્કૃત નાટક ‘ગીત ગોવિદમ્’ માંથી લેવામાં આવ્યા છે.
2. ભાવોની રજુઆત માટે જુદી જુદી મુદ્રાઓના પ્રયોગમાં તે ‘ભરતનાટ્યમ’ ને મળતી આવે છે.

જોડકા જોડી યોગ્ય વિકલ્પ પસંદ કરો.

A. દ્વૈતવાદ              1. શંકરાચાર્ય
B. અદ્વૈતવાદ           2. રામાનુજાચાર્ય
C. વિશિષ્ટ દ્વૈતવાદ   3. માધવાચાર્ય
D. અજાતવાદ         4. ગૌડયાદાચાર્ય

નીચેના વિધાનો પર વિચાર કરો.

1. થંગકા ચિત્રકલા અરુણાચલ પ્રદેશ સાથે સંબંધિત છે.
2. થંગકા કળા મૂળ સ્વરૂપમાં બૌદ્ધ ધર્મના સિદ્ધાંતો પ્રત્યે શ્રદ્ધા વ્યક્ત કરવાનું માધ્યમ બન્યુ છે.
3. થંગકા ચિત્રકળામાં સોનેરી રંગ જીવન અને જન્મની વિગતો દર્શાવવા માટે વપરાય છે.

ઉપર્યુક્તમાંથી કયું/કયા વિધાન સત્ય છે?

જોડકા જોડી યોગ્ય વિકલ્પ પસંદ કરો.

A. લતા મંગેશકર            1. તાંરી વાંકી રે પાઘલડીનું
B. આશા ભોસલે            2. પ્રિત્યું કરીને અમે ખૂબ પછતાયા
C. મન્ના ડે                      3. મારા તે ચિત્તનો ચોર
D. અલ્કા યાજ્ઞિક           4. શ્યામ ઝૂલે હિંડોળે

‘રમ્મન’ વિશે નીચે પૈકી શું સાચું છે?

1. તે ઉતરાખંડના ગઢવાલ ક્ષેત્રમાં ભજવવામાં આવતું નાટક છે.
2. તેમાં ભગવાન શિવ અને પાર્વતીની કથા સાંભળવામાં આવે છે.
3. તેને માનવતાની મૂર્તિ સાંસ્કૃતિક વિરસતના રૂપમાં યુનેસ્કોની યાદીમાં શામેલ કરવામાં આવેલ છે.

પર્વતોને કાપીને બનાવવામાં આવેલી કેટલીક બૌદ્ધ ગુફાઓને ચૈત્યો કહેવાય છે, જો કે બીજાને વિહાર કહેવામાં આવે છે બંને વચ્ચે શું તફાવત છે?

જોડકા જોડી યોગ્ય વિકલ્પ પસંદ કરો.

યાદી – 1                      યાદી – 2
a. અંગદદેવ              1. ‘અકાલ તખ્ત’ ની સ્થાપના
b. રામદાસ              2. ‘લંગર પ્રણાલી’ ની સ્થાપના
c. અમરદાસ            3. ‘અમૃતસર’ ની સ્થાપના
d. હરગોવિંદ            4. ‘ગુરુમુખી લિપ’ ની શોધ

પુષ્ટિ માર્ગના દર્શનની સ્થાપના કોણે કરી?

યાદી – 1 અને યાદી – 2 સાથે જોડી નીચે આપેલા વિકલ્પોમાંથી સાચો વિકલ્પ પસંદ કરો.

યાદી – 1 યાદી – 2
1. લત્તા મંગેશકર a. મન તડપત હાર દર્શન કી આજ
2. મન્ના ડે b. બોલે રે પપીહરા, પપીહરા
3. વાણી જયરામ c. ઝનક ઝનક તોરી બાજે પાયલિયા
4. મોહમ્મદ રફી d. કૂહુ, કૂહું બોલે કોયલીયા

1 2 3 4

વેદાંતની બે વિચારધારાઓ શંકરાચાર્યનો દ્રષ્ટીકોણ અને રામાનુજનો દ્રષ્ટીકોણ એમ નીચેના વિધાનો પર વિચાર કરો.

1. શંકરાચાર્યના મતે બ્રહ્મા નિર્ગુણ છે જ્યારે રામાનુજ બ્રહ્માને થોડાક ગુણ સાથે સ્વીકારે.
2. શંકરાચાર્યના મતે શ્રધ્ધા અને સમર્પણનો અભ્યાસએ મુક્તિનું સાધન છે જ્યારે રામાનુજ જ્ઞાનને મુક્તિનું સાધન મને છે.

ઉપર્યુક્તમાંથી કયું/કયા વિધાન સત્ય છે?

યાદી – 1 અને યાદી – 2 સાથે જોડી નીચે આપેલા વિકલ્પોમાંથી સાચો વિકલ્પ પસંદ કરો.

યાદી – 1                        યાદી – 2
1. કબીર                   A. પુરન બ્રહ્મા વિચારીએ જબ સકલ આત્મા એક
2. ગુરુ નાનક             B. મેરે તો ગિરિધર ગોપાલ, દૂસરો ના કોઈ
3. દાદૂ દયાળ            C. ઢાઈ અક્ષર પ્રેમ કે, પઢે સો પંડિત હોઈ
4. મીરાં                    D. આયગતિ નિરમૈલી ઉપજે નિરગુણ તે સગુણ થીયા

1 2 3 4

નંદિકેશ્વરનો પ્રસિદ્ધ ગ્રંથ ‘અભિયન દર્પણ’ કોની સાથે સંકળાયેલ છે?

નીચેની વિશેષતાઓ પરથી મંદિર સ્થાપત્યની શૈલી જણાવો.

1. આ શૈલીમાં બનાવવામાં આવેલા ‘ગોપુરમ’ સૌથી મોટા ગોપુરમ છે.
2. મદુરાઈનું મીનાક્ષી મંદિર આ શૈલીમાં બન્યું છે.

જોડકા જોડી યોગ્ય વિકલ્પ પસંદ કરો.

નાટ્યકલા              ક્ષેત્ર
1. બુર્રાકથા         A.કર્ણાટક
2. બાયલતા        B.પંજાબ
3. કુરુવંજી          C.આંધ્રપ્રદેશ
4. ભાંડ              D.તમિલનાડુ

નીચેનામાંથી કોણ કિરાના ઘરણાનાં ધ્રુપદ શૈલીના સંગીત સાથે સંકળાયેલ છે?

1. ભીમસેન જોશી         2. બડે ગુલામઅલી ખાન
3. ગંગુભાઈ હંગલ          4. ફૈજાન ખાન

જૈન ધર્મના સંદર્ભમાં નીચેના વિધાનો પર વિચાર કરો.

1. તે ભગવાન અસ્તિત્વને સ્વીકારે છે, પરંતુ તેને ‘જિન’ ની બાદમાં સ્થાન આપે છે.
2. તેણે વર્ણ વ્યવસ્થાની નિંદા કરી છે.
3. તે પોતાના અનુયાયીઓને યુદ્ધ અને કૃષિ કાર્યોથી પણ પ્રતિબંધિત કરે છે.

ઉપરોક્ત વાક્યોમાંથી કયું/કયા સત્ય છે?

નીચેના વિધાનો પર વિચાર કરો.

1. ‘વિનિયપિટક’ માં બુદ્ધની શિક્ષા શામેલ છે.
2. ‘સૂતપિટક’ માં સંઘમાં શામેલ લોકો માટે નિયમોનો સંગ્રહ છે.

ઉપરોક્ત વાક્યોમાંથી કયું/કયા વિધાન સત્ય છે?

એમ્બ્રોડરી વર્ક અને તેનાથી સંબંધિત રાજ્યની યોગ્ય રીતે જોડ જોડો.

એમ્બ્રોડરી વર્ક           રાજ્ય
A. ફુલકારી              1. ગુજરાત
B. પુનેરી પાઘડી       2. ઉત્તર પ્રદેશ
C. ચિકનકારી          3. પંજાબ
D. બન્ની                 4. મહારાષ્ટ્ર

નીચેના વિધાનો ઉપર વિચાર કરો.

1. નાગર શૈલીના મંદિરોમાં વક્રાકાર શિખર હોય છે જ્યારે દ્રવિડ શૈલીમાં મંદિરોમાં પિરામિડ વિમાન હોય છે.
2. નાગર શૈલી મંદિરોમાં વિશાળ પ્રવેશ દ્વારા હોય છે. જ્યારે દ્રવિડ મંદિરોમાં પ્રવેશ દ્વારા પ્રમુખ વિશેષતા નથી.
3. મંદિરોમાં જોવા મળતા તળાવ અને કુવા નાગર મંદિરોની વિશેષતા છે જ્યારે દ્રવિડ મંદિરોમાં તે જોવા મળતા નથી.

ઉપરોક્ત વાક્યોમાંથી કયું/કયા સત્ય છે?

35. યાદી – 1 અને યાદી – 2 સાથે જોડી નીચે આપેલા વિકલ્પોમાંથી સાચો વિકલ્પ પસંદ કરો.

યાદી – 1                                યાદી – 2
1. વિશ્વમોહન                      A. સરોદ
2.ઝાકિર હુસૈન                    B. સિતાર
3. મંજુ મેહતા                      C. તબલા
4. અમાન અલીખાન            D. મોહનવિણા

1 2 3 4

નીચેના વિધાનો પર વિચાર કરો.

1. લાસ્યના સર્જક પાર્વતી અને તાંડવના સર્જક ભગવાન શંકરને માનવામાં આવે છે.
2. લાસ્યનો સાર્વધિક પ્રભાવ કથકલી પર પડયો છે.
3. મોહિનીઅટ્ટમએ કથકલી અને કૂચીપડી બંનેના અંશ ધરાવતું હોય, મોહિનીઅટ્ટમમાં લાસ્યનું લાલિત્યએ પ્રમુખ અંશ છે.

ઉપરોક્ત વાક્યોમાંથી કયું/કયા સત્ય છે?

યાદી 1 માં આપેલ વ્યક્તિઓને યાદી 2 માં આપેલ સંસ્થાઓ સાથે જોડો.

યાદી 1                                             યાદી 2
1. દેવેન્દ્રનાથ ટાગોર                        A. માનવધર્મસભા
2. જ્યોતીબા ફુલે                            B. તત્વબોધીની સભા
3. દુર્ગારામ મહેતા                          C. દેવ સમાજ
4. શિવનારાયણ અગ્નિહોત્રી            D. સત્યશોધક સભા

1 2 3 4

જોડકા જોડી યોગ્ય વિકલ્પ પસંદ કરો.

સાડી                      રાજ્ય
A. બોમકઈ           1. કર્ણાટક
B. કોસા                2. પશ્ચિમ બંગાળ
C. જામદાની          3. ઓડિશા
D. ઈલકલ             4. છત્તસગઢ

શાસ્ત્રીય ભાષા અંગે નીચેના વિધાનો પર વિચાર કરો.

1. શાસ્ત્રીય ભાષા નક્કી કરવા માટે સાહિત્ય પરિષદ દ્વારા માપદંડો નક્કી કરવામાં આવ્યા છે.
2. શાસ્ત્રીય ભાષા માટે તે ભાષાના શરૂઆતના ગ્રંથો/અભિલેખો 1500-2000 વર્ષ જેટલો પ્રાચીન હોવા જોઈએ.
3. શાસ્ત્રીય ભાષા અને સાહિત્ય આધુનિક ભાષા અને સાહિત્ય સાથે વણાયેલું હોવું જોઈએ.

ઉપરોક્ત વાક્યોમાંથી કયું/કયા વિધાન અસત્ય છે?

જોડકા જોડી યોગ્ય વિકલ્પ પસંદ કરો.

કઠપૂતળી                 રાજ્ય
A. યામપુરી               1. કેરળ
B. બોમ્માલટ્ટમ            2. ઓડિશા
C. પાવાકુથુ              3. બિહાર
D. રાવણછાયા            4. તમિલનાડુ

મુઘલ ચિત્રકલા અંગે નીચેના વિધાનોનો અભ્યાસ કરો.

1. જહાંગીરના શાસનમાં મુઘલ શૈલી યુરોપિયન શૈલીથી પ્રભાવિત થઈ.
2. શાહજહાં સ્વભાવથી પ્રકૃતિવાદી હોય, આ પ્રકૃતિ તેના ચિત્રોમાં વનસ્પતિઓ, પક્ષીઓ, વૃક્ષો અને ફૂલોના રૂપે જોવા મળી.
3. જહાંગીરનો ચિત્રકાર ઉત્સાદ મંસૂર જટિલ ચેહરાઓની આકૃતિઓ દોરવામાં વિશેષતા હતી.
4. અકબરના શાસનકાળના પ્રમુખ ચિત્ર તુતીનામા, હમજાનામા, અનવર-ઈ-સુહૈલી છે.

ઉપરોક્ત વાક્યોમાંથી કયું/કયા વિધાન અસત્ય છે?

જોડકા જોડી યોગ્ય વિકલ્પ પસંદ કરો.

નૃત્ય                      કલાકાર
A. કથકલી            1. ઝવેરી બહેનો
B. મોહિની અટ્ટમ   2. ભારતી શિવાજી
C. કુચિપૂડી           3. યામિની કૃષ્ણમૂર્તિ
D. મણિપુરી          4. મૃણાલિની સારાભાઈ

ભારતમાં મંદિર સ્થાપત્યની વિભિન્ન શૈલીઓના સંદર્ભમાં નીચેના વિધાનો પર વિચાર કરો.

1. નાગર શૈલી અને દ્રવિડ શૈલી બંનેમાં ગર્ભગૃહની બહાર ગંગા યમુના અવતરણ જોવા મળે છે.
2. નાગર શૈલીના મંદિરનું નિર્માણ વેદી/મંચ પર થાય છે. જ્યારે દ્રવિડ શૈલીના મંદિરનું નિર્માણ વેદી/મંચ વિના થાય છે.
3. દ્રવિડ શૈલીમાં ગર્ભગૃહની સામે મંદિરના દેવતાનું આસન(વાહન) જોવા મળે છે જે નાગર શૈલીમાં જોવા મળતું નથી.

ઉપરોક્ત વિધાનમાંથી કયું/કયા વિધાન સત્ય છે?

જોડકા જોડો.

યાદી – 1            યાદી – 2
a. ઋગ્વેદ          1. સંગીતમય સ્ત્રોત
b. યજુર્વેદ          2. સ્ત્રોત અને કર્મકાંડ
c. સામવેદ         3. તંત્ર મંત્ર અને વશીકરણ
d. અથવર્વેદ      4. સ્ત્રોત અને પ્રાર્થના
a b c d

જોડકા જોડી યોગ્ય વિકલ્પ પસંદ કરો.

સાહિત્ય                      રચિયતા
A. દશકુમાર ચરિત્ર      1. દંડી
B. શ્રૃંગારશતક            2. અશ્વઘોષ
C. સૌરનંદન               3. ભાસ
D. ઉરુભંગ                4. ભર્તૃહરિ

નીચેના વિધાનો પર વિચાર કરો.

1. ભારતના ઉત્તર-પશ્ચિમ સીમા ક્ષેત્રમાં હેલેનિસ્ટિક કળાનો પ્રારંભ યુનાનીઓએ કર્યો હતો.
2. હિન્દુ યુનાની શાસન પૂર્વે, ભારતમાં સોનાના સિક્કા સર્વપ્રથમ કુષાણોએ જાહેર કર્યા હતા.
3. ‘મિમલિન્દપન્હો’ બૌદ્ધ ભિક્ષુ નાગસેન અને યુનાની સમ્રાટ મિલિન્દ વચ્ચે થયેલ પ્રશ્ર્નોતર વાર્તાલાપ છે.

ઉપરોક્ત વિધાનમાંથી કયું/કયા વિધાન સત્ય છે?

જોડકા જોડી યોગ્ય વિકલ્પ પસંદ કરો.

નૃત્ય                    રાજ્ય
A. કુમ્મી            1. આંધ્રપ્રદેશ
B. બુર્રાકથા        2. બિહાર
C. પૈકા              3. તમિલનાડુ
D. ગિદદા          4. પંજાબ

નીચેના વિધાનો પર વિચાર કરો.

1. મુગલ ચિત્રકલા મુખ્ય સ્વરૂપથી ધર્મનિરપેક્ષ હતી, જ્યારે મધ્ય ભારત, રાજસ્થાની અને પહાડી ક્ષેત્રમાં ચિત્રકલા તે ક્ષેત્રના ધર્મથી ગહન રૂપે પ્રભાવિત હતી.
2. બશોલી નામની લઘુ ચિત્રકલા પહાડી ચિત્રકલા શૈલીનું એક ઉત્તમ ઉદાહરણ છે.
3. મુગલકાલીન ચિત્રકલાનો ઉદય જહાંગીરનાં કાળમાં થયો.

ઉપરોક્ત વિધાનમાંથી કયું/કયા વિધાન સત્ય છે?

કર્ણાટકનું ‘બસદી’ સંબંધિત છે….

ભગવાન શિવના વિષપાનનુંઅર્ધપર્યક આસનમાં રહેલ શિવની પલ્લવકાલીન કાંસ્ય મૂર્તિની હસ્તમુદ્રાએ ‘આચમન’ મુદ્રા કહેવામાં આવે છે. આ હસ્તમુદ્રા કઈ બાબત પ્રતીક છે?