Daily Current Affairs 13 & 14 December 2024

Daily Current Affairs 13 & 14 December 2024: List of Important Days

• 13 December 2024
  1. National Horse Day
     • દર વર્ષે 13 ડિસેમ્બરના રોજ National Horse Day ઉજવવામાં આવે છે.
     • આ દિવસ ઘોડાઓએ આપેલા આર્થિક, ઐતિહાસિક અને સાંસ્કૃતિક યોગદાનને યાદ કરવાનો છે.
     • શરૂઆત: 2004
• 14 December 2024
  1. National Energy Conservation Day
     • દર વર્ષે 14 ડિસેમ્બરના રોજ National Energy Conservation Day ઉજવવામાં આવે છે.
     • સૌપ્રથમ ઉજવણી: 14 ડિસેમ્બર, 1991, Bureau of Energy Efficiency (BEE), ઉર્જા મંત્રાલય, ભારત સરકાર દ્વારા
     • Bureau of Energy Efficiency ઊર્જાના વધુ પડતા વપરાશને ઘટાડવા માટે વ્યૂહરચનાઓ અને નીતિઓના વિકાસ અને અમલીકરણમાં મદદ કરે છે.
     • 14 December 1991ના રોજ પ્રથમ ‘રાષ્ટ્રીય ઉર્જા સંરક્ષણ પુરસ્કાર’ આપવામાં આવ્યો હતો.
     • સમિતિએ 2001માં ‘ઊર્જા સંરક્ષણ કાયદો’ પણ અમલમાં મૂક્યો હતો.
     • National Energy Conservation Day 2024 થીમ: “Lighting the Way to a Sustainable Future”.

આજનો ઈતિહાસ: (13 & 14 December)

DAY IN HISTORY

• 13 December
  • 13 December 1974: માલ્ટા દેશ પ્રજાસત્તાક બન્યું હતું.
    • રાજધાની: વૈલેટા
    • 21 સપ્ટેમ્બર ,1964માં માલ્ટા દેશ બ્રિટનથી આઝાદ થયો હતો.
    • માલ્ટા 2004માં યુરોપિયન સંઘમાં શામિલ થયું હતું.
  • 13 December 1996: સંયુક્ત રાષ્ટ્ર સુરક્ષા પરિષદે કોફી અન્નાનને સંયુક્ત રાષ્ટ્રના સાતમા મહાસચિવ તરીકે નિયુક્ત કર્યા હતા.
    • તેમણે 2001માં શાંતિ માટે નોબેલ પુરસ્કાર આપવામાં આવ્યો હતો.
• 13 December 2001: ભારતીય સંસદ પર આતંકવાદી હુમલો થયો હતો.
• 14 December
  • 14 December 1918: બી. કે. સી. અયંગરનો જન્મ કર્ણાટકના બેલૂરમાં થયો હતો.
    • આખું નામ: બેલ્લૂર કૃષ્ણમચારી સુંદરરાજ અયંગર
    • ભારત સરકાર દ્વારા સાહિત્ય અને શિક્ષા ક્ષેત્રમાં 2002માં ‘પદ્મ ભૂષણ’ અને 2014માં ‘પદ્મ વિભૂષણ’થી સન્માનિત કરવામાં આવ્યા હતા.
  • 14 December 1995: પેરિસમાં ‘ડેટન સંધિ’ પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા હતા.
    • આ સંધિ બોસ્નિયા, સર્બિયા અને ક્રોએશિયાના નેતાઓ વચ્ચે થઈ હતી.

Daily Current Affairs 13 & 14 December 2024

# યુવા સહકાર યોજના

GOVERNMENT POLICIES

તાજેતરમાં સહકાર મંત્રી (Minister of Cooperation)એ ‘યુવા સહકાર યોજના‘ અંગે લોકસભામાં માહિતી આપી હતી.

યુવા સહકાર યોજના વિશે

• નોડલ મંત્રાલય: કૃષિ અને ખેડૂત કલ્યાણ મંત્રાલય.
• અમલીકરણ એજન્સી: રાષ્ટ્રીય સહકારી વિકાસ નિગમ (NCDC), સહકાર મંત્રાલય
• ધ્યેય: નવી સહકારી મંડળીઓની રચનાને પ્રોત્સાહન આપવું અને યુવા ઉદ્યોગસાહસિકોના નવીન વિચારોને પ્રોત્સાહિત આપવું.
• મુખ્ય લક્ષણો
  • લોનની મુદત: યોજના હેઠળ આપવામાં આવતી લોન લાંબા ગાળાની લોન (5 વર્ષ સુધી) અને પ્રોત્સાહન તરીકે છે.
  • વ્યાજ સબવેન્શન: NCDC પ્રોજેક્ટ પ્રવૃત્તિઓ માટે ટર્મ લોન પર તેના લાગુ વ્યાજ દર પર 2% વ્યાજ સબવેન્શન પ્રદાન કરે છે.
  • સબસિડી એકીકરણ: લોનને અન્ય GOI યોજનાઓ હેઠળ ઉપલબ્ધ સબસિડી સાથે જોડી શકાય છે.
  • પ્રોત્સાહન: ઉત્તર-પૂર્વીય ક્ષેત્ર અને મહત્વાકાંક્ષી જિલ્લાઓમાં કામ કરતી સહકારી સંસ્થાઓને વધુ પ્રોત્સાહનો પૂરા પાડે છે.
  • ભંડોળ: આ યોજનાને NCDC દ્વારા બનાવવામાં આવેલ રૂ. 1000 કરોડના ‘કોઓપરેટિવ સ્ટાર્ટ-અપ એન્ડ ઈનોવેશન ફંડ (CSIF)’ સાથે જોડવામાં આવશે.

# શ્રમિક અન્નપૂર્ણા યોજના

GOVERNMENT POLICIES

રાજ્યના વધુમાં વધુ બાંધકામ શ્રમિકો સુધી શ્રમિક અન્નપૂર્ણા યોજનાનો લાભ પહોંચાડવા માટે આગામી સમયમાં નવા 100 કડીયાનાકા ખાતે ભોજન વિતરણ કેન્દ્રો શરૂ કરવામાં આવશે.

શ્રમિક અન્નપૂર્ણા યોજના વિશે

• રાજ્યના મકાન અને અન્ય બાંધકામ શ્રમિકોને પૌષ્ટિક, સાત્વિક અને સ્વાદિષ્ટ ભોજન મળી રહે ઉપરાંત તેમનું આર્થિક ભારણ પણ ઘટે તે માટે ગુજરાત સરકાર દ્વારા ‘શ્રમિક અન્નપૂર્ણા યોજના’ હેઠળ રાજ્ય સરકાર દ્વારા માત્ર ₹5 ના રાહત દરે ભરપેટ ભોજન આપવામાં આવે છે.
• રાજ્યમાં અત્યારે 19 જિલ્લાના કુલ 290 કડીયાનાકાઓ ખાતે આ ભોજન વિતરણ કેન્દ્રો કાર્યરત છે.
• શ્રમિક પરિવારોને માત્ર ₹5 ના દરે ભોજન પુરું પાડવા માટે પ્રતિ ભોજન રાજ્ય સરકાર તરફથી ₹37 સબસિડી ચૂકવવામાં આવે છે.
• ગુજરાતમાં 2017માં આ યોજના શરૂ કરવામાં આવી હતી.

# GenCast

SCIENCE & TECHNOLOGY

Google DeepMind સંશોધકો દ્વારા GenCast નામનું નવું મશીન-લર્નિંગ હવામાન આગાહી મોડલ વિકસાવવામાં આવ્યું છે.

• GenCast મોડલ એ નવું મશીન-લર્નિંગ હવામાન આગાહી મોડલ છે.
• તે આર્ટિફિશિયલ ઈન્ટેલિજન્સ (AI) ઈમેજ જનરેટર જેવા જ પ્રસરણ મોડલ અભિગમનો ઉપયોગ કરે છે.
• વાતાવરણની જટિલ વર્તણૂકને પકડવા માટે સિસ્ટમ બહુવિધ આગાહીઓ જનરેટ કરે છે.
• તે પરંપરાગત અભિગમો માટે જરૂરી સમય અને કમ્પ્યુટિંગ સંસાધનોના અપૂર્ણાંક સાથે આમ કરે છે.
• તે માત્ર 8 મિનિટમાં 15 દિવસના હવામાનની આગાહી કરી શકે છે. હવામાનની આગાહી કરવાની પરંપરાગત રીત સામાન્ય રીતે કલાકો લે છે.
• AI-સંચાલિત પ્રોગ્રામને 2018 સુધીના ચાર દાયકાના ઐતિહાસિક ડેટા પર તાલીમ આપવામાં આવી હતી, જે European Centre for Medium-Range Weather Forecasts’ (ECMWF) ઐતિહાસિક Archivesમાંથી લેવામાં આવી હતી.
• GenCast મોડલ સપાટી પર અને 13 જુદી જુદી ઊંચાઈએ તાપમાન, દબાણ, ભેજ અને પવનની ગતિ જેવા અનેક ચલોની આગાહી કરે છે, જે વિશ્વને અક્ષાંશ અને રેખાંશના 0.25-ડિગ્રી વિસ્તારોમાં વિભાજિત કરે છે.

# Gene Therapy for Haemophilia A

SCIENCE & TECHNOLOGY

ભારતીય વૈજ્ઞાનિકોએ Haemophilia A માટે Novel Gene Therapy વિકસાવી છે, જે વારંવાર ગંઠાઈ જવાના પરિબળના ઈન્જેક્શનને બદલવા માટે એક વખતની સારવાર આપે છે. ક્રિશ્ચિયન મેડિકલ કોલેજ, વેલ્લોરમાં એક ટ્રાયલમાં, પાંચ દર્દીઓ એક વર્ષથી વધુ સમયથી આ સમસ્યાથી મુક્ત છે.

• Haemophilia A એ એક આનુવંશિક વિકાર છે જે અપૂરતા પરિબળ VIII ને કારણે થાય છે, જે લોહીના યોગ્ય ગંઠાઈ જવાને અટકાવે છે. ભારત 40,000 થી 100,000 અસરગ્રસ્ત દર્દીઓ સાથે, વિશ્વભરમાં બીજા ક્રમની સૌથી મોટી Haemophilia વસ્તી ધરાવે છે.
  • Haemophilia A X-Linked Recessive Patternમાં વારસામાં મળે છે. ખામીયુક્ત X રંગસૂત્ર ધરાવતા પુરુષોમાં Haemophilia હોય છે, જ્યારે સ્ત્રીઓને અસર થવા માટે બે ખામીયુક્ત X રંગસૂત્રોની જરૂર હોય છે.
  • વર્તમાન સારવાર આજીવન અને ખર્ચાળ છે, જેનો ખર્ચ દસ વર્ષમાં ₹2.54 કરોડ સુધીનો છે. Gene Therapyએ Cost-Effective Alternative છે.
• Gene Therapy દર્દીના કોષોમાં રહેલા ખામીયુક્ત જનીનોને સ્વસ્થ કોષો સાથે બદલે છે.
• Roctavian, એકમાત્ર USFood and Drug Administration દ્વારા માન્ય Gene Therapy, યકૃતમાં પરિબળ VIIIના ઉત્પાદન માટે જનીન પહોંચાડવા માટે Adenovirus Vectorનો ઉપયોગ કરે છે પરંતુ તે બાળકો માટે માન્ય નથી.
• વેલ્લોર ટ્રાયલાં Lentivirus Vectorનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો, જે બાળકો માટે સલામત અને સંભવિત રીતે યોગ્ય માનવામાં આવે છે, જે Resource-Constrained Settingsમાં જનીન ઉપચાર માટે નવી શક્યતાઓ પ્રદાન કરે છે.

One-Liner Current Affairs

• ગુજરાતના ગૌરવ સમાન ગાયક અને જાણીતા સંગીતકાર પુરુષોત્તમ ઉપાધ્યાયનું 90 વર્ષની ઉંમરે નિધન થયું હતું.
  • તેમને 2017માં ‘પદ્મશ્રી‘ એવોર્ડથી સન્માનિત કરવામાં આવ્યા હતા.
• World Anti-Doping Agency (WADA) એ Athlete Biological Passport (ABP)નું સંચાલન કરવા માટે National Dope Testing Laboratory (NDTL)ને મંજૂરી આપી છે.
• એશિયન ડેવલપમેન્ટ બેંક (ADB)એ અમરાવતીના વિકાસ માટે $789 મિલિયનની લોન મંજૂર કરી છે, જેનો ઉદ્દેશ્ય તેને વિશ્વ કક્ષાના ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર સાથે સ્માર્ટ, ગ્રીન કેપિટલ સિટીમાં રૂપાંતરિત કરવાનો છે.
• સંસ્કૃતિ મંત્રાલય મહા કુંભ દરમિયાન પ્રયાગરાજમાં 10.24 એકરનું સાંસ્કૃતિક ગામ ‘કલાગ્રામ‘ સ્થાપશે.
  • આ પહેલનો હેતુ ભારતના સમૃદ્ધ વારસા અને સાંસ્કૃતિક વિવિધતાને પ્રદર્શિત કરવાનો છે.
  • કલાગ્રામ ઉભરતા કલાકારોને પ્રોત્સાહન આપવા અને નેશનલ સ્કૂલ ઓફ ડ્રામા અને ઝોનલ કલ્ચરલ સેન્ટર્સ જેવી પ્રતિષ્ઠિત સંસ્થાઓના પ્રદર્શનને પ્રોત્સાહન આપવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરશે, જે તેને ઈવેન્ટનું એક મહત્વપૂર્ણ સાંસ્કૃતિક હાઈલાઈટ બનાવશે.
• બે ભારતીય હેરિટેજ કન્ઝર્વેશન પ્રોજેક્ટ્સે પ્રતિષ્ઠિત UNESCO Asia-Pacific Cultural Heritage Conservation 2024 Awards જીત્યા હતા.
  • પ્રથમ પ્રોજેક્ટ, તમિલનાડુના થુક્કાચીમાં અબથસહાયેશ્વર મંદિર સંરક્ષણને ડિસ્ટિંક્શનનો એવોર્ડ મળ્યો હતો, જ્યારે મુંબઈમાં BJPCI સંરક્ષણ પ્રોજેક્ટને મેરિટનો એવોર્ડ મળ્યો હતો.
  • આ પુરસ્કારોનો ઉદ્દેશ્ય સાંસ્કૃતિક વારસાના સ્થળોને પુનઃસ્થાપિત, સંરક્ષણ અને રૂપાંતરિત કરવાના પ્રયાસોને ઓળખવા અને પ્રોત્સાહન આપવાનો છે, જે તેના સમૃદ્ધ સાંસ્કૃતિક વારસાને જાળવી રાખવાની ભારતની પ્રતિબદ્ધતા દર્શાવે છે.
• 10મી વિશ્વ આયુર્વેદ કોંગ્રેસ (WAC 2024)ની શરૂઆત દેહરાદૂનમાં કરવામાં આવી હતી, જે વૈશ્વિક સ્તરે આયુર્વેદના પ્રચાર માટે એક મહત્વપૂર્ણ સીમાચિહ્નરૂપ છે.
  • થીમ: Digital Health: An Ayurveda Perspective
  • તે વૈશ્વિક આરોગ્યસંભાળમાં સુધારો કરવા માટે આયુર્વેદને આધુનિક ટેકનોલોજી સાથે કેવી રીતે સંકલિત કરી શકાય તે શોધવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે.
• 2070 સુધીમાં નેટ-શૂન્ય ઉત્સર્જન હાંસલ કરવાના દેશના ધ્યેય સાથે સંરેખિત, લો-કાર્બન સ્ટીલ ઉત્પાદનને પ્રોત્સાહન આપવા માટે India’s Green Steel Taxonomy શરૂ કરવામાં આવી હતી.
  • આ પહેલ ગ્રીન સ્ટીલ પરના રાષ્ટ્રીય મિશનનો એક ભાગ છે અને તેનો હેતુ સ્ટીલ ક્ષેત્રમાં નવીનતા લાવવાનો છે.
• મુખ્ય મંત્રી મહિલા સન્માન યોજના, જે પાત્ર મહિલાઓ માટે નાણાકીય સહાયમાં વધારો કરે છે, તેની જાહેરાત દિલ્હીના મુખ્યમંત્રી અરવિંદ કેજરીવાલે નવી દિલ્હીમાં કરી હતી.
• અરવિંદ કેજરીવાલે નવી દિલ્હીમાં ‘મુખ્ય મંત્રી મહિલા સન્માન યોજના‘ની જાહેરાત કરી હતી. જે પાત્ર મહિલાઓ માટે નાણાકીય સહાયમાં વધારો કરે છે.
  • આ પહેલનો ઉદ્દેશ્ય ઔપચારિક આવક વિનાની મહિલાઓને ટેકો આપવાનો છે.
• પાંચ વર્ષના કાર્યકાળ બાદ રાજેશ કુમારના સ્થાને ભાવેશ જૈનને TransUnion CIBILના નવા મેનેજિંગ ડિરેક્ટર અને CEO તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા છે.
• BOBCARDએ TIARA ક્રેડિટ કાર્ડ લોન્ચ કર્યું છે, જે ખાસ કરીને મહિલાઓ માટે રચાયેલ પ્રીમિયમ નાણાકીય ઉત્પાદન છે.
  • આ કાર્ડ આધુનિક મહિલાઓને મુસાફરી, આરોગ્ય, ભોજન અને જીવનશૈલીમાં વિશિષ્ટ લાભો સાથે સશક્ત બનાવે છે.
  • તે Select Categories, Complimentary Health Packages, Personal Accident Coverage અને ₹31,000ના મૂલ્યના Lifestyle Vouchers પર ખર્ચવામાં આવેલા દરેક ₹100 માટે 15 પોઈન્ટ્સ જેવા પુરસ્કારો ઓફર કરે છે.
  • TIARA RuPay નેટવર્ક દ્વારા સંચાલિત છે. Slogan, ‘Your Woman Card is Your Power Move.’
• હરિયાણાના કૃષિ મંત્રી શ્યામ સિંહ રાણાએ રાદૌરમાં સરકારી પશુ ચિકિત્સા હોસ્પિટલમાં 21મી પશુધન ગણતરી (21st Livestock Census)ની શરૂઆત કરી.
  • પશુધન ગણતરી, જે દર પાંચ વર્ષે હાથ ધરવામાં આવે છે, તેનો ઉદ્દેશ્ય રાજ્યવ્યાપી ડોર-ટુ-ડોર સર્વે દ્વારા ઘરેલું પ્રાણીઓ અને મરઘાં વિશે વિગતવાર માહિતી એકત્રિત કરવાનો છે.
  • 1919 માં શરૂ કરાયેલ, આ વસ્તીગણતરી સરકારને પશુધન ક્ષેત્ર માટે નીતિઓ ઘડવામાં અને અમલમાં મૂકવામાં મદદ કરવામાં નિર્ણાયક ભૂમિકા ભજવે છે, જે તેને રાજ્યમાં કૃષિ વિકાસ અને આયોજન માટે આવશ્યક સાધન બનાવે છે.
• પ્રયાગરાજમાં મહા કુંભ મેળા 2025ના અનુભવને વધારવા માટે રચવામાં આવેલ Kumbh Sah’AI’yak Chatbot, ભાવિશ અગ્રવાલના Krutrim AIદ્વારા સંચાલિત છે.
  • આ AI ચેટબોટ ઘટનાઓ પર રીઅલ-ટાઈમ અપડેટ્સ પ્રદાન કરે છે, ભક્તોને માર્ગદર્શન આપે છે અને લાખો યાત્રાળુઓ માટે સીમલેસ અનુભવ સુનિશ્ચિત કરે છે.
• સ્વિટ્ઝર્લેન્ડે 1 જાન્યુઆરી, 2025થી શરૂ થતા ભારત સાથેના તેના Double Taxation Avoidance Agreement (DTAA)માં Most-Favored-Nation (MFN) કલમને સ્થગિત કરવાનો નિર્ણય લીધો છે.
  • આ નિર્ણયથી ડિવિડન્ડ અને રોયલ્ટી પરના કર દરો વધીને 10% થશે.
• 11 ડિસેમ્બર, 2024 થી 10 ડિસેમ્બર, 2027 સુધીની ત્રણ વર્ષની મુદત માટે YES બેંકના Executive Director (Whole-Time Director) તરીકે મનીષ જૈનની નિમણૂક કરવામાં આવી છે.
  • આ નિમણૂકને ભારતીય રિઝર્વ બેંક દ્વારા બેંકિંગ રેગ્યુલેશન એક્ટ 1949ની કલમ 35B હેઠળ મંજૂર કરવામાં આવી હતી.
• નિયમનકારી અને કોર્પોરેટ મંજૂરીઓને અનુસરીને મેક્સ લાઈફ ઈન્સ્યોરન્સે ‘એક્સિસ મેક્સ લાઈફ ઈન્સ્યોરન્સ’માં Rebranding કર્યું છે.
  • રિબ્રાન્ડિંગના ભાગ રૂપે, એક્સિસ બેંકે મેક્સ લાઈફમાં તેનો હિસ્સો વધારીને 19.99% કર્યો, જ્યારે મેક્સ ફાઈનાન્સિયલ સર્વિસિસ લિમિટેડનો હિસ્સો 87% થી ઘટાડીને 81% કર્યો છે.
• રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (RBI)એ 1 જાન્યુઆરી, 2025થી અમલમાં આવતા Collateral-Free Agricultural Loan મર્યાદા ₹1.6 લાખથી વધારીને ₹2 લાખ કરી છે.
  • આ પહેલ હેતુ ખાસ કરીને નાના અને સીમાંત ખેડૂતો માટે ઉધાર ખર્ચ ઘટાડીને અને ધિરાણની પહોંચમાં સુધારો કરીને ખેડૂતો અને સંલગ્ન પ્રવૃત્તિઓને લાભ આપવાનો છે.
  • લોન મર્યાદામાં વધારો કિસાન ક્રેડિટ કાર્ડ (KCC) લોનના ઉપાડમાં પણ વધારો કરે છે, જે ખેડૂતોને 4% અસરકારક વ્યાજ દરે ₹3 લાખ સુધીની લોન મેળવવાની મંજૂરી આપે છે.