Daily Current Affairs 10 December 2024

Daily Current Affairs 10 December 2024: List of Important Days

• 10 December 2024
  1. માનવ અધિકાર દિવસ (Human Rights Day)
     • દર વર્ષે 10 ડિસેમ્બરના રોજ માનવ અધિકાર દિવસ ઉજવવામાં આવે છે.
     • હેતુ વિશ્વભરમાં માનવ અધિકારો અને સ્વતંત્રતાઓને પ્રોત્સાહન અને રક્ષણ આપવાનો
     • Human Rights Day 2024 થીમ: “Our Rights, Our Future, Right Now.”
     • Historical Significance 1948માં Universal Declaration of Human Rights(UDHR) ને અપનાવવાની યાદમાં
     • UN Resolution: Resolution 423 (V)
     • First Human Rights Day: 10 December 1950
     • Human Rights in UDHR: 30 Human Rights
     • Global Body: United Nations Human Rights Council (UNHRC)
     • National Organisation: National Human Rights Commission (NHRC)
  2. Nobel Prize Day
     • દર વર્ષે 10 ડિસેમ્બરના રોજ Nobel Prize Day ઉજવવામાં આવે છે.

આજનો ઈતિહાસ: (10 December)

DAY IN HISTORY

• 10 December
  • 10 December 1878: ચક્રવર્તી રાજગોપાલાચારીનો જન્મ મદ્રાસના થોરાપલ્લીમાં થયો હતો.
    • તે સ્વતંત્ર ભારતના પ્રથમ ભારતીય ગવર્નર જનરલ હતા.
    • તેઓ ‘રાજાજી’ નામથી પણ પ્રખ્યાત હતા.
    • તેમણે આધુનિક ભારતના ઈતિહાસના ચાણક્ય માનવામાં આવે છે.
    • 2ચક્રવર્તી રાજગોપાલાચારીએ 6 જાન્યુઆરી 1950ના રોજ ભારતને સાર્વભૌમ લોકશાહી પ્રજાસત્તાક જાહેર કર્યું.
    • તેઓ 1954માં ભારતના સર્વોચ્ચ નાગારિક સન્માન ‘ભારત રત્ન’ મેળવનાર પ્રથમ વ્યક્તિ હતા.
  • 10 December 1896: અલ્ફ્રેડ બર્નાર્ડ નોબેલનું નિધન થયું હતું.
  • 10 December 1898: પેરિસ સંધિ
    • 10 ડિસેમ્બર 1898ના રોજ સ્પેન અને યુનાઈટેડ સ્ટેટ્સ દ્વારા હસ્તાક્ષર કરાયેલી શાંતિ સંધિ હતી, જેણે સ્પેનિશ-અમેરિકી યુદ્ધનો અંત કર્યો હતો.

Daily Current Affairs 10 December 2024

# Sanjay Malhotra:  26th Governor of the RBI 

APPOINTMENTS

વર્તમાન ગવર્નર શક્તિકાંત દાસની છ વર્ષની મુદત પૂરી થતાં જ કેન્દ્ર સરકારે મહેસૂલ સચિવ (Revenue Secretary) સંજય મલ્હોત્રાની રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયાના 26મા ગવર્નર તરીકે નિમણૂકની જાહેરાત કરી હતી.

સંજય મલ્હોત્રા

• તેઓ રાજસ્થાન કેડરના 1990 બેચના ભારતીય વહીવટી સેવા (IAS – Indian Administrative Service) અધિકારી છે.
• તેમણે IIT-કાનપુરમાંથી કમ્પ્યુટર સાયન્સમાં એન્જિનિયરિંગની ડિગ્રી અને પ્રિન્સટન યુનિવર્સિટી, USAમાંથી પબ્લિક પોલિસીમાં માસ્ટર ડિગ્રી મેળવી છે.

પ્રથમ RBI ગવર્નર: સર ઓસ્બોર્ન સ્મિથ (1935-1937)

RBI ગવર્નરની નિમણૂક

• તેમની નિમણૂક RBI Act, 1934 હેઠળ કરવામાં આવી છે.
• કેન્દ્ર સરકાર ગવર્નરની નિમણૂક કરે છે.
• આ માટે, Financial Sector Regulatory Appointment Search Committee લાયક ઉમેદવારોની યાદી તૈયાર કરે છે.
  • આ સમિતિમાં કેબિનેટ સચિવ, વર્તમાન RBI ગવર્નર, નાણાકીય સેવા સચિવ અને બે સ્વતંત્ર સભ્યો હોય છે.
• આ પછી, પસંદ કરાયેલ ઉમેદવારોનો ઈન્ટરવ્યુ લેવામાં આવે છે.
• તેમના નામ કેબિનેટની નિમણૂક સમિતિને મોકલવામાં આવે છે.
  • આ સમિતિ વડાપ્રધાનની અધ્યક્ષતામાં કામ કરે છે.
  • આ સમિતિ નિમણૂકની પુષ્ટિ કરીને ગવર્નરની પસંદગી કરે છે.

RBI Governors Eligibility Criteria

• RBI એક્ટ, 1934માં ગવર્નર માટેની કોઈ ચોક્કસ લાયકાતનો ઉલ્લેખ નથી.
  • સંસ્થાના વડા તરીકે વિવિધ શૈક્ષણિક પૃષ્ઠભૂમિ ધરાવતા લોકોની પસંદગી કરવામાં આવી હતી.
  • જો કે, ગવર્નર પરંપરાગત રીતે સિવિલ સર્વિસના કર્મચારી અથવા અર્થશાસ્ત્રી હોય છે.
• ઉમેદવાર 35 વર્ષ કે તેથી વધુ ઉંમરનો ભારતીય નાગરિક હોવો આવશ્યક છે.
• ઉમેદવાર સંસદ, રાજ્ય વિધાનસભાના સભ્ય ન હોવો જોઈએ.

# Manama Dialogue

INTERNATIONAL RELATIONS

તાજેતરમાં વિદેશ મંત્રી (EAM – External Affairs Minister) ડૉ. એસ. જયશંકરે બહેરીન (Bahrain)માં 20મા IISS મનામા સંવાદમાં ભાગ લીધો હતો.

Manama Dialogue વિશે

• Manama Dialogueએ International Institute for Strategic Studies (IISS) દ્વારા આયોજિત બેહરીન કિંગડમ (Kingdom of Bahrain)માં આયોજિત આંતરરાષ્ટ્રીય સુરક્ષા સમિટ છે.
• તે 2004થી વાર્ષિક ધોરણે યોજાય છે અને તે મધ્ય પૂર્વ (Middle East)ના સુરક્ષા આર્કિટેક્ચરનું કેન્દ્રિય તત્વ છે.
• સામેલ રાષ્ટ્રો: મધ્ય પૂર્વ, ઉત્તર અમેરિકા, યુરોપ, એશિયા અને આફ્રિકાના સહભાગીઓનો સમાવેશ થાય છે.
• ધ્યેય: રાષ્ટ્રીય નેતાઓ, નીતિ ઘડવૈયાઓ અને વ્યૂહાત્મક વિચારકો માટે દબાણયુક્ત પ્રાદેશિક સુરક્ષા મુદ્દાઓને ઉકેલવા માટે એક પ્લેટફોર્મ પૂરું પાડવું.
  • ભૌગોલિક રાજનીતિ, સુરક્ષા વલણો અને સંઘર્ષના નિરાકરણ પર નીતિવિષયક ચર્ચાઓને સુવિધા આપવી.
  • સુરક્ષા, અર્થશાસ્ત્ર અને શાસનમાં સમકાલીન પડકારોનો સામનો કરવો.
• મહત્ત્વ
  • ગલ્ફ અને તેનાથી આગળ પ્રાદેશિક સહયોગને મજબૂત બનાવવો.
  • ઉભરતી અને વિકસિત અર્થવ્યવસ્થાઓ વચ્ચે સંવાદને પ્રોત્સાહન આપવું.

2024 થીમ: “Middle East Leadership in Shaping Regional Prosperity and Security.”

# Indian Star Tortoise

ENVIRONMENT

Indian Star Tortoise માટે સંરક્ષણ પ્રયાસો અને તકેદારી હોવા છતાં, અધિકારીઓએ ચેન્નાઈ અને સિંગાપોર એરપોર્ટ અને ભારત-બાંગ્લાદેશ સરહદ પારથી Smuggled કરવામાં આવતા સેંકડો કાચબાઓને જપ્ત કર્યા છે.

Indian Star Tortoise વિશે

• Indian Star Tortoise (Geochelone Elegans) તેના Obsidian Shellથી સૂર્ય-પીળા તારાની પેટર્નથી અલગ પડે છે.
• તેઓ વિદેશી પાલતુ (Exotic Pets) તરીકે લોકપ્રિય છે. જો કે, તેમની માલિકી ભારતમાં ગેરકાયદેસર છે અને જંગલમાં તેમની સંવેદનશીલ સ્થિતિને કારણે અનૈતિક માનવામાં આવે છે.
• આવાસ: Indian Star Tortoise શુષ્ક અને ખુલ્લા વાતાવરણમાં રહે છે જેમ કે ઝાડી-ઝાંખરાના જંગલો, ઘાસના મેદાનો અને ખડકાળ પાક.
• ભૌગોલિક વિતરણ: ભારતના મધ્ય અને દક્ષિણ ભાગો, પશ્ચિમ પાકિસ્તાન અને શ્રીલંકા.
• Threats
  • આવાસનું વિભાજન: શહેરીકરણ અને કૃષિ પ્રવૃત્તિઓને કારણે તેમના રહેઠાણોનું વિભાજન થયું છે.
  • આનુવંશિક વિવિધતાનું નુકશાન: વર્ણસંકરીકરણ તેમની આનુવંશિક વિવિધતા માટે નોંધપાત્ર ખતરો છે.
  • ગેરકાયદેસર વેપાર: વાઈલ્ડલાઈફ ક્રાઈમ કંટ્રોલ બ્યુરો અનુસાર, ભારતીય સ્ટાર કાચબાનો 90% વેપાર આંતરરાષ્ટ્રીય પાલતુ બજાર સાથે જોડાયેલો છે.
• આનુવંશિક રીતે અલગ જૂથો: વાઈલ્ડલાઈફ ઈન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ ઈન્ડિયા અને પંજાબ યુનિવર્સિટી દ્વારા કરવામાં આવેલા અભ્યાસમાં આનુવંશિક રીતે અલગ બે જૂથો ઓળખવામાં આવ્યા છે:
  • ઉત્તરપશ્ચિમ જૂથ: આનુવંશિક રીતે પ્રમાણમાં અપરિવર્તિત.
  • દક્ષિણી જૂથ: ઉચ્ચ આનુવંશિક વિવિધતા દર્શાવે છે.
  • આ જૂથો વચ્ચેના આનુવંશિક ભિન્નતા અંદાજે 2 મિલિયન વર્ષો પાછળ જોવા મળે છે, જે આબોહવા પરિવર્તન અને ભેજવાળા અને શુષ્ક પ્રદેશોના વિભાજનને કારણે થાય છે.
• Conservation Status
  • IUCN Status: Vulnerable
  • CITES Listing: Appendix I
  • Wildlife Protection Act 1972: Schedule IV

# બીમા સખી યોજના

GOVERNMENT POLICIES

પ્રધાનમંત્રીએ તાજેતરમાં લાઈફ ઈન્સ્યોરન્સ કોર્પોરેશન (LIC)ની ‘બીમા સખી યોજના’ શરૂ કરી હતી, જેનો ઉદ્દેશ્ય 2 લાખ મહિલાઓને રોજગારી પૂરી પાડવાના હેતુ સાથે, મહિલા સશક્તિકરણ અને નાણાકીય સમાવેશ પ્રત્યેની પ્રતિબદ્ધતાને વધુ મજબૂત બનાવાનો હતો.

• LICનો બીમા સખી એ ફક્ત મહિલાઓ માટે જ સ્ટાઈપેન્ડ આધારિત પ્રોગ્રામ છે, જે ત્રણ વર્ષના સમયગાળા માટે વિશેષ તાલીમ અને નાણાકીય સહાય ઓફર કરે છે.
• પાત્રતા: 18 થી 70 વર્ષની વયની મહિલાઓ જેમણે તેમનું 10મા ધોરણનું શિક્ષણ પૂર્ણ કર્યું છે.
• દરેક બીમા સખી પ્રથમ વર્ષે ₹7,000, બીજા વર્ષે ₹6,000 અને ત્રીજા વર્ષે ₹5,000નું માસિક સ્ટાઈપેન્ડ મેળવશે.
• વધુમાં, મહિલા એજન્ટો તેમની સુરક્ષિત વીમા પૉલિસીના આધારે કમિશન મેળવી શકે છે.
• તાલીમ પછી, તેઓ LIC એજન્ટ તરીકે સેવા આપી શકે છે અને સ્નાતક બીમા સખીઓને LICમાં વિકાસ અધિકારીની ભૂમિકાઓ માટે લાયક બનવાની તક મળશે.

One-Liner Current Affairs

• તાજેતરમાં ભારત અને એશિયન ડેવલપમેન્ટ બેંક (ADB)એ મેઘાલયમાં જળ સુરક્ષા વધારવા માટે $50 મિલિયનની લોન પર હસ્તાક્ષર કર્યા.
• તાજેતરમાં એશિયન ક્રિકેટ કાઉન્સિલ (ACC)ના નવા અધ્યક્ષ તરીકે શ્રી શમ્મી સિલ્વાની નિમણૂક કરવામાં આવી છે.
  • તેઓ ACC અધ્યક્ષ તરીકે જય શાહનું સ્થાન લેશે.
• મુખ્યમંત્રી ભૂપેન્દ્ર પટેલે બનાસકાંઠાના દાંતીવાડાના સરદાર કૃષિનગર ખાતેથી ‘રવિ કૃષિ મહોત્સવ 2024’નો રાજ્યવ્યાપી પ્રારંભ કર્યો હતો.
  • આ કૃષિ મહોત્સવ રાજ્યના 246થી વધુ તાલુકાઓમાં 6-7 ડિસેમ્બર 2024 દરમિયાન યોજાયો હતો.
• તાજેતરમાં મહારાષ્ટ્ર સરકારે યુનેસ્કોની વર્લ્ડ હેરિટેજ સાઈટ્સની યાદીમાં બુલઢાણા જિલ્લાના પ્રખ્યાત લોનાર તળાવનો સમાવેશ કરવા માટે ભારતીય પુરાતત્વ સર્વેક્ષણ (ASI – Archaeological Survey of India)ને દરખાસ્ત સબમિટ કરવાની યોજના માટેની ઈચ્છા વ્યક્ત કરી.
• તાજેતરમાં યુનેસ્કો એશિયા-પેસિફિક એવોર્ડ ફોર કલ્ચરલ હેરિટેજ કન્ઝર્વેશન માટે અબથસહાયેશ્વર (Abathsahayeswarar) મંદિરની પસંદગી કરવામાં આવી હતી.
• કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રી અને સહકારિતા મંત્રી અમિત શાહે રાજસ્થાનના જોધપુરમાં સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલની 11 ફૂટ ઊંચી પ્રતિમાનું અનાવરણ કર્યું હતું.
  • આ કાર્યક્રમમાં કેન્દ્રીય મંત્રી ગજેન્દ્રસિંહ શેખાવત તથા અન્ય મહાનુભાવો ઉપસ્થિત હતા.
  • પ્રતિમાનું વજન 1100kg છે, જે અનેક ધાતુઓની બનેલી છે અને તેને 8 ફૂટ ઊંચી પેડેસ્ટલ પર મૂકવામાં આવી છે.
• તાજેતરમાં ભારતીય કોસ્ટ ગાર્ડ (ICG) અને પાકિસ્તાન મેરીટાઈમ સિક્યોરિટી એજન્સી (MSA) દ્વારા સંયુક્ત બચાવ અભિયાન દ્વારા ઉત્તર અરબી સમુદ્રમાં ડૂબી ગયેલા ભારતીય જહાજ MSV Al Piranpirમાંથી 12 ક્રૂ સભ્યોને સફળતાપૂર્વક બચાવ્યા હતા.